Që nga fillimi i pandemisë, pothuajse 4.3 milionë njerëz në mbarë botën kanë humbur betejën me Covid-19.
Kjo shifër është bërë me dije nga Universiteti “Johns Hopkins”, qendra e burimeve që ka mbledhur me përpikëri të dhëna nga vendet e botës në mënyrë që të gjurmojë ndikimin e vazhdueshëm të koronavirusit.
Nga ana tjetër, kjo shifër e bërë publike nga universiteti amerikan nuk është përfundimtare pasi të dhënat nga vende të ndryshme dihet se janë prekur shumë nga faktorë të tillë si kapaciteti i testimit dhe përkufizimet e ndryshme nga vendi në vend të asaj që përbën një “vdekje nga COVID-19”.
Rrjedhimisht, numri zyrtar i vdekjeve besohet se është nën raportuar në mënyrë drastike.
Në maj, “The Economist” raportoi se kishte rreth 7-13 milionë vdekje të tepërta globalisht gjatë pandemisë, rreth dy deri në katër herë më të larta se shifra zyrtare e vdekshmërisë nga COVID-19 në atë kohë.
Një studim i ri i botuar këtë javë në “eLife Journal”, megjithatë, beson se ofron provat më bindëse deri më tani për shifrat e vërteta të vdekshmërisë në secilin vend.
Vendet me normat më të larta
4. Sllovakia, Republika Çeke dhe Kosova
Fqinjët Sllovakia dhe Çekia, të dy të parët më të lartë, panë një rritje prej 30 përqind të vdekjeve të tepërta, siç bëri Kosova. Përveç shfaqjes së vdekshmërisë së tepërt me rritjen e përqindjes, autorët e studimit gjithashtu normalizuan vlerësimet në përpjesëtim me madhësinë e popullsisë. Çekia regjistroi një nga nivelet më të larta të vdekjeve të tepërta me 320 vdekje për 100,000 banorë ndërsa Sllovakia pa 310 vdekje për 100,000.
3. San Marino
Kjo mikrostate e mbështjellë nga Italia ka një popullsi prej pak më shumë se 33,000. Ndërsa regjistroi 90 vdekje zyrtare nga COVID-19, shifra e saj e tepërt e vdekjeve prej 110 barazohet me një rritje prej 42 përqind kundrejt nivelit bazë, ekuivalenti i 320 vdekjeve për 100,000 banorë.
1. Maqedonia e Veriut dhe Shqipëria
Fqinjët Maqedonia e Veriut dhe Shqipëria regjistruan një rritje prej 43 për qind në bazën vjetore të vdekjeve të tepërta. Shifrat zyrtare për Shqipërinë regjistruan 2,200 vdekje nga COVID, por 9,300 vdekje të tepërta. Përsëri, në terma relativë, Maqedonia e Veriut regjistroi një nga 10 shkallët më të larta të vdekjeve me rreth 420 vdekje të tepërta për 100,000 banorë.
Pse kjo shifër konsiderohet më e saktë?
Autorët e studimit mblodhën të dhëna javore, mujore ose tremujore të vdekshmërisë nga 103 vende dhe territore nga viti 2015 deri në vitin 2019 për të ndërtuar një bazë të dhënash publike që ata e kanë quajtur Të Dhënat e Vdekshmërisë Botërore.
Nga kjo, ata ishin në gjendje të llogaritnin një shifër bazë për numrin e vdekjeve që secili vend do të priste të kishte në vitin 2020. Kjo më pas u krahasua me numrin e vdekjeve që i atribuohen COVID-19.
“Matja e vdekjeve të tepërta na lejon të kuantifikojmë, monitorojmë dhe gjurmojmë pandemitë si COVID-19 në një mënyrë që shkon mbi kapacitetin dhe politikën e testimit dhe raportimit,” thanë Karlinsky dhe Kobak në një deklaratë.
Vdekshmëria e tepërt, vdekjet shtesë përtej atyre që zakonisht i atribuohen faktorëve të tillë si pleqëria, dhuna, aksidentet në trafik dhe kështu me radhë, konsiderohet gjerësisht si një tregues më objektiv i vdekjeve që i atribuohen pandemisë.
Është përdorur si një matës për të vlerësuar vdekjet në pandemi dhe ngjarje të tjera ekstreme si fatkeqësitë natyrore që nga Murtaja e Madhe e Londrës në 1665, si dhe pandemia e gripit spanjoll në 1918.
Ndërsa studimi nuk përfshin vende si Kina dhe India ose zona të mëdha të Afrikës, të dhënat japin një pamje më të plotë të Evropës, duke u mbështetur në shifrat e mbledhura nga 43 vende (pa llogaritur shënimet e të dhënave për Kaukazin, territoret autonome Groenlandë dhe Gjibraltar ose rajoni i diskutueshëm Transnistria).
Pra, çfarë zbulojnë të dhënat për ndikimin e vërtetë të COVID-19 në Evropë? Këtu janë vendet që regjistrojnë përqindjen më të ulët dhe më të lartë të vdekshmërisë së tepërt gjatë pandemisë.
Vendet me normat më të ulëta
5. Gjermania dhe Luksemburgu
Gjermania ka regjistruar zyrtarisht gati 92,000 vdekje deri më sot, sipas Johns Hopkins. Studimi i fundit zbuloi se Gjermania pa një rritje të lehtë prej 4 përqind të vdekjeve në krahasim me atë bazë në vitin 2020. E pesta e përbashkët me Gjermaninë (gjithashtu me një rritje prej 4 përqind) ishte Luksemburgu.
4. Finlanda
Shifrat e fundit për Finlandën sugjerojnë se 984 njerëz atje kanë vdekur nga koronavirusi që nga fillimi i pandemisë. Vdekjet e tepërta të vendit ishin 410, që do të thotë se Finlanda ishte vetëm rreth 1 përqind kundrejt nivelit të pritshëm të vdekshmërisë vjetore.
2. Danimarka dhe Islanda
Danimarka dhe Islanda të dy panë një rënie të vlerësuar prej 1 përqind të vdekjeve të tepërta gjatë pandemisë. Danezët në veçanti u lavdëruan gjerësisht në Evropë për përgjigjen e tyre fillestare dhe trajtimin e mëvonshëm të krizës globale të shëndetit.
1. Norvegjia
Së bashku me Danimarkën dhe Islandën, Norvegjia ishte një nga shtatë vendet në listën prej 103 të analizuar që regjistroi një rënie të numrit të vdekjeve të pritshme vjetore me -4 përqind. Është menduar gjerësisht se masat e lidhura me pandeminë si distancimi social parandaluan transmetimin e sëmundjeve të tjera potencialisht fatale si gripi, duke çuar në rënie.
