Kujton saktë një bisedë që ke bërë para pesë vitesh, por harron ku ke lënë çelësat para pesë minutash? Mos u shqetëso – nuk je i/e vetme! Truri ynë është një univers më vete dhe kujtesa, një nga proceset më të ndërlikuara dhe misterioze të tij.
Si funksionon kujtesa?
Kujtesa është një sistem kompleks që përfshin kodimin, ruajtjen dhe rikthimin e informacionit. Kur përjeton diçka, ajo shndërrohet në një “kod” nervor që ruhet në zona të caktuara të trurit si hipokampusi dhe korteksi prefrontal. Sa më emocional apo i përsëritur të jetë një informacion, aq më thellë ngulitet në kujtesën afatgjatë.
Pse harrojmë gjërat e vogla?
Harrimi i emrit të dikujt që sapo na prezantohet apo vendit ku lamë telefonin ndodh për disa arsye:
•Mungesë përqendrimi: Truri nuk e kodon mirë informacionin nëse mendja është diku tjetër.
•Stresi dhe ankthi: Këto gjendje ndikojnë në funksionin e hipokampusit, duke ulur efikasitetin e kujtesës.
•Mbingarkesa mendore: Kur truri është i tejmbushur me informacione, ndonjë gjë thjesht… “del nga lista”.
•Mosaktivizimi emocional: Truri ka më shumë gjasa të mbajë mend diçka që lidhet me emocione, dhe më pak – një fakt të thatë pa ndonjë peshë emocionale.
Disa fakte të çuditshme për kujtesën:
•Truri nuk “fshin” kujtimet, por thjesht i bën më të vështira për t’u rikthyer.
•Kujtimet ndryshojnë sa herë i kujtojmë – janë si një dokument që rishkruhet herë pas here.
•Shumë kujtime të fëmijërisë nuk janë kujtime reale, por “tregime” që truri ka ndërtuar mbi bazë të fotove apo rrëfimeve.
Si ta përmirësojmë kujtesën?
•Fli mirë – gjatë gjumit forcohet kujtesa afatgjatë.
•Përdor teknika si asociacionet dhe vizualizimi për të mbajtur mend më lehtë.
•Ha shëndetshëm – omega-3, antioksidantët dhe uji ndihmojnë trurin.
•Bëj pauza mendore – ngarkesa e tepërt dëmton fokusin.
Truri yt është më i fuqishëm nga sa mendon. Ndoshta thjesht i duhet pak më shumë pushim dhe më pak presion.
