Në një epokë ku ushqimi nuk është më vetëm nevojë biologjike, por pjesë e identitetit, kulturës dhe emocioneve tona, shkencëtarët po i kushtojnë gjithnjë e më shumë vëmendje një fenomeni të ri psikologjik të quajtur “zhurma e ushqimit”. Sipas një studimi të publikuar në vitin 2023 në revistën shkencore Nutrients, ky term përkufizohet si preokupimi i vazhdueshëm dhe obsesiv me ushqimin.
Kjo “zhurmë” nuk lidhet vetëm me urinë. Ajo mund të shfaqet në formën e mendimeve të pandërprera për vaktin e ardhshëm, planifikimin e ushqimeve, kërkimin e recetave në rrjetet sociale, apo edhe konsumimin emocional të ushqimit.
Kur ushqimi pushton mendjen tonë
Nëse e kapni veten duke menduar vazhdimisht për ushqimin, edhe kur nuk jeni realisht të uritur, nuk jeni vetëm.
Shumë njerëz sot kanë të paktën një aplikacion për porositje ushqimi dhe një tjetër për numërim kaloriesh. Ndërkohë, Instagram, TikTok dhe reklamat online shtojnë një presion të vazhdueshëm vizual dhe emocional.
Në këtë realitet, ushqimi shpesh bëhet ngushëllim emocional, shpërqendrim apo mënyrë për të përballuar ankthin, dhe jo domosdoshmërisht përgjigje ndaj një nevoje fizike.
Nga vjen “zhurma e ushqimit”?
Studiuesit theksojnë se ky fenomen mund të shkaktohet nga:
-Stimuj të brendshëm, si gjëmimi i stomakut.
-Stimuj të jashtëm, si aromat, pamjet e ushqimit, reklamat apo videot e gatimit.
Ndërkohë, industria ushqimore dhe marketingu i agresiv kontribuojnë fuqishëm në nxitjen e këtij obsesioni. Reklamat e ushqimeve “të shpejta”, “organike”, “super ushqyese” ose “të shëndetshme” krijojnë një mjegull ku bëhet gjithnjë e më e vështirë të kuptojmë nëse kemi uri apo thjesht dëshirë.
Kur bëhet problem?
“Zhurma e ushqimit” shndërrohet në shqetësim kur:
-Ndikon në përditshmëri dhe përqendrim.
-Ndikon në punë, studime ose gjumë.
-Na bën të shmangim aktivitete shoqërore për shkak të frikës nga ushqimi.
-E përdorim ushqimin për të mbushur boshllëqet emocionale.
Në këto raste, nuk kemi të bëjmë më me uri, por me urë emocionale.
Si mund ta qetësojmë këtë “zhurmë”?
Ekspertët rekomandojnë disa praktika të dobishme:
-Të ushqyerit me vetëdije: ngrënia pa telefona, TV apo shpërqendrime, duke u fokusuar në shijen dhe ndjesinë.
-Njohja e urisë reale: dallimi mes urisë fizike dhe asaj emocionale.
-Vendosja e një rutine të qëndrueshme ushqimore.
Reduktimi i ekspozimit ndaj reklamave dhe përmbajtjeve ushqimore në rrjete sociale.
-Konsultimi me një nutricionist ose psikolog, nëse obsesi bëhet i vështirë për t’u menaxhuar.
Ndërsa termi “zhurma e ushqimit” nuk është klinik, ai lidhet me konceptet e njohura si uria hedonike dhe varësia emocionale nga ushqimi. Në një shoqëri ku trupi dhe ushqimi shpesh gjykohen publikisht, ky debat është më i rëndësishëm se kurrë.
