Ne duam që t’i largohemi ngjarjeve tragjike në jetën e përditshme dhe ato të mos ndikojnë te ne. Askund më mirë se sa te arti nuk mund të gjesh “shpëtim” dhe frymëzim. Ekspozita e piktorit dhe koleksionistit, Arben Golemi, vazhdon të mbajë “ndezur” bindjen se bota do të flasë më shumë për atë që të gjithë e cilësojmë si “ushqim për shpirtin”.
Në bisedën e zhvilluar me të, kujtoj kur rreth një muaj më herët, debatet që solli ekspozita e kryeministri Edi Rama në Nju-Jork nuk u lidhën me veprat e artit, por me kritikën ndaj personit të tij. Ishin të paktë ata që mbetën pa dhënë mendimin e tyre lidhur me nismën e kreut të qeverisë shqiptare, për ta njohur botën me gjysmën tjetër të medaljes së vendit tonë: Artin.
Pas vizitës së ekspozitës së tij të 23-të në Galerinë FAB, kërkova mendimin e piktorit për këndvështrimin e ekspozitës së kryeministrit shqiptar. Dhe Arben Golemi na mëson që t’i shohim gjithmonë gjërat me pozitivitet: “Është fat për të gjithë ne piktorët, që ashtu si Ismail Kadare hapi rrugën në Evropë për letërsinë shqiptare, por dhe për artet, Rama po realizon disa ekspozita që janë jo në favor të tij, por në favorin tonë”.
Teksa i japin jetë mureve të galerisë, pikturat e Golemit na ndihmojnë të largohemi nga realiteti i zymtë i ditëve të fundit, duke na mirëpritur në qytetet e vjetra të Evropës, qiellgërvishtëset e Nju-Jorkut për të përhumbur më pas në pyjet shumëdrurësh. Vëmendja na shkon te titulli “Ndryshe” dhe për këtë ai e ka një arsye.
Por ajo që na intrigoi më shumë është risia e tij e radhës! Golemi do t’u japë frymë veprave të tij të artit në ciklin e ri: “Risia në punën time është se do të vij me disa nudo në ekspozitën time të ardhshme. Do të merrem pak me figurën njerëzore”.
Si lindi ekspozita juaj e 23-të dhe pse zgjodhët titullin “Ndryshe”?
Që të realizosh një ekspozitë duhet që së pari të kesh arritur një pikësynim ose qëllim që ke pasur për të realizuar një cikël të nevojshëm të punës. Ndaj i vura edhe titullin “Ndryshe” kësaj ekspozite sepse kjo është ekspozita që përbën një hap të ndryshimit përsa i përket formës, jo të ideve, të pikturave të mia. Unë arrita të realizoja një cikël prej 30-40 punësh, që nga ana formale kanë ndryshime nga pikturat e mia të mëparshme.
Kjo lidhet me mjetin që keni përdorur…
Unë gjithmonë jam përpjekur që të kem mjetet e mia personale, duke qenë se unë vij nga fusha e ndërtimit dhe arkitekturës, mundohem që të përdor si formalisht ashtu edhe në koncept ato që janë elementet që më ndihmojnë në fushën e pikturës, por që vijnë nga arkitektura. Këtu kam të bëjë me kompozimin e volumeve, të sipërfaqeve, por dhe të mjeteve që përdoren, jam përpjekur gjithmonë që të përdor mjete të ashpra, siç janë në vetvete mjetet e ndërtimit. Në këtë rast kam avancuar në lidhje me mjetet, kam përdorur disa element ndërtimore, siç është rrjeta plastike, materiale të mbushjeve dhe spatula të fuqishme për të arritur gërvishtjet e nevojshme.
Kjo tregon edhe lidhjen mes pikturës dhe arkitekturës që pasqyron puna juaj…
Që herët miqtë më kanë sugjeruar atë që është esenciale në pikturat e mia, lidhjen midis pikturës dhe arkitekturës. Më kanë sugjeruar që të përdor armën e arkitekturës në favor të tablove të pikturave të mia. Arkitektura është një nga artet që është e lidhur në mënyrë të pazgjidhshme me volumet, sipërfaqet, hapësirën dhe ky është avantazhi im në pikturë, që përdor këto elemente.
Sa kohë ju mori ky cikël?
Shumicën e pikturave i kam bërë me një frymë, i kam realizuar këtë vit, por i kam menduar gjatë përpara. Një pjesë e punëve janë të 2015-s, shumica janë të 2016-s. Tablotë për Louvre, kam ekspozuar 7 nga 15 që kam realizuar. Tablotë me natyrën, me pyllin është një cilik që unë i kam ekspozuar para 2 viteve dhe do të vazhdoj të punoj për pyllin. Tablotë në vazhdim për laboratorin tim që është Berati dhe Nju-Jorku padyshim që vazhdojnë të jenë disa nga idetë që unë realizoj. Luvri është në vazhdim të ideve që kam unë për realizmin e pikturave të frymëzuara nga stili barok. Ndërkohë që unë do të vazhdoj të pikturoj për ato që quhen kryevepra të arkitekturës, siç janë “Notre Dame”, “Sagrada Familia”, gotiku, rilindja, ato që ne i trashëgojmë. Qytetet e vjetra të Evropës, që kanë një arkitekturë të formuar, nga e cila ke se çfarë mëson dhe përbën vlera.
Pikturat që ju sillni, cilës kategori blerësish i drejtohen?
Nuk më intereson kategoria e blerësve. Unë bëj pikturë për pikturë. Favori im duke qenë se i kam mundësitë reale për të realizuar pikturat e mia dhe nuk më intereson kategoria e blerësve. Mua më intereson të realizoj qëllimet e mia në pikturë. Padyshim që përgjithësisht tablotë e mia janë të formateve të mëdha, rrjedhimisht nëse do të ketë blerës privatë, duhet të kenë hapësirat e nevojshme për t’i ekspozuar, që i përkasin nivelit të lartë të blerësve. Herë pas here pikturat e mia janë blerë. Asnjëherë piktura nuk është blerë nga ata që nuk kanë para, por nga ata që kanë para.
Sa e vështirë është të bësh art në Shqipëri?
Në Shqipëri ka një mbipopullim piktorësh si pasojë e sistemit të kaluar. Një sasi shumë e madhe piktorësh të trashëguar nga sistemi i kaluar, të cilët kanë studiuar nëpër shkolla të mesme, në shumë qytete të ndryshme, në Universitetin Artistik apo në fakultet. Shqipëria ka një numër të madh pikturash, se sa ka sipërfaqe. Ky nuk është problemi im, që të bësh art duhet të kesh mundësi. Nëse gjithmonë do t’ia kërkosh mundësitë shtetit, kjo është e gabuar. Gjithsecili gjen mundësitë e tij, mundësia ime është që vij nga arkitektura dhe kjo më ofron vlerën e nevojshme monetare për të realizuar pikturat e mia.
A mund të themi se kemi një treg arti të konsoliduar?
Mirë do të ishte që veçanërisht në Tiranë të ngrihej një rrjet i Galerive të Artit. Ne gjatë këtyre 20 viteve nuk ishim në gjendje ta bënim dhe ato pak galeri që u ngritën në galeri që bëjnë korniza, nuk u ndihmuan nga shteti, nuk u ndihmuan nga sponsorizimet e njerëzve të pasur. Rrjedhimisht Galeria FAB është më e mira, përveç Galerisë Kombëtare, për të ekspozuar dhe për të koleksionuar, sepse ka një bord pedagogësh që janë të rreptë në përzgjedhjen e tyre. Ka shumë pak galeri dhe ato janë komerciale, nganjëherë të rëndomta.
Çfarë keni menduar për projektin e ardhshëm?
Kjo është fillimi i ciklit “Ndryshe”! Unë do të kem në fund të vitit tjetër një ekspozitë të madhe që sapo ka filluar, ku do të realizoj idetë dhe teknikat e mia të fundit. Risia në punën time është se do të vij me disa nudo në ekspozitën e ardhshme. Do të merrem pak me figurën njerëzore, saktësisht me nudot.
Si njohës i pikturës, cili është mendimi juaj për ekspozitën e Edi Ramës në Nju-Jork?
Unë vetë jam piktor dhe arkitekt, pa pasur asnjë lloj paragjykimi, ndërhyrje politike, mund të them që Edi Rama është një nga piktorët më të mirë avangardë shqiptarë. E njoh mirë krijimtarinë e Ramës dhe shumë vite më parë kam pasur edhe mundësinë të bashkëpunoj. Është fat për të gjithë ne piktorët, që ashtu si Ismail Kadare hapi rrugën në Evropë për letërsinë shqiptare, por dhe për artet, Rama po realizon disa ekspozita që janë jo në favor të tij, por në favorin tonë. Ne jemi të panjohur në tregun evropian dhe botëror të pikturave. Desh Zoti që Edi i ka këto mundësi, jo vetëm si krijues, por edhe si kryeministër, të realizojë disa ekspozita që janë pararendëse të ekspozitave tona në galeritë e botës. Nuk mund të hapësh ekspozitë në një galeri të botës, qofsh kryeministër, qofsh mbret, nëse pikturat nuk janë të mira. Jam gëzuar nga ekspozita e tij dhe uroj që të hapim edhe ne, sepse nuk na njohin. Duhet dikush të thotë që bëhet edhe pikturë në Shqipëri, të ketë mundësitë për t’ia treguar. Edi Rama ndihmoi në bienalet e arkitekturës dhe pikturës, duhet të kesh vizionin e duhur për artet duke qenë kryeministër, që të jesh një ndihmës direkt për realizimin dhe për promovimin e tyre. Ka kryeministra që merren me politikën dhe nuk kanë asnjë ide për zhvillimin e artit.
Burimi: Iconstyle
