Janë të shumta familjet shqiptare që në 15 vitet e fundit kanë aplikuar dhe kanë përfituar një kredi bankare sidomos për blerje shtëpie, apo për nisjen e një biznesi të ri. Por një numër të lartë zënë individët ose familjet e reja në që 15 vitet e fundit i janë futur kredisë bankare afatgjatë për të pasur një shtëpi të tyren, me idenë se duke qenë të rinj dhe të aftë për punë, do të mund ta shlyenin këtë kredi.
Por këtu nis edhe problemi sidomos për familjet e reja, të cilat i kanë krijuar një borxh afat gjatë vetes së tyre, duke bërë që shumë çështje që kanë lidhje me ekonominë e tyre, të jenë pikërisht të varura nga ky borxh.
Sipas një studimi të fundit, familjet borxhlie në Rumani dhe Shqipëri, harxhojnë gati 1 të katërtën e të ardhurave mujore për të shlyer këstet e borxhit. Për këtë arsye janë më të predispozuara për t’u prekur nga krizat ekonomike, thuhet në raportin e stabilitetit Financiar për 6-mujorin e parë 2020, të publikuar nga Banka Qendrore e Austrisë.
Familjet shqiptare, më të pamundurat në rajon
Borxhi i familjeve si përqindje e PBB është mjaft heterogjen në të gjithë rajonin CESEE-së, duke filluar nga 11% në Shqipëri, në 34% në Poloni në vitin 2019. Përgjithësisht borxhi i familjeve, është më i lartë në vende me PBB më të lartë për frymë.
Megjithatë, një sondazhi i Bankës Qendrore të Austrisë, në vendet e Rajonit, ka gjetur se, borxhi i ndaj të ardhurave është shumë më i lartë në vende të tilla si Rumania dhe Shqipëria. Shërbimi i borxhit ndaj të ardhurave, lidhet me këstin mujor të huasë së një familjeje. Ky tregues për periudhën nga 2017 në 2019 është më i lartë në Rumani dhe Shqipëri. Por ndërkohë familjet në këto vende kanë nivele më të ulëta borxhi në raport me PBB, për shkak të nivelit të ulët të kreditimit.
Gati gjysma e familjeve borxhlie në Rumani dhe Shqipëri shpenzojnë të paktën një të katërtën te të ardhurave të tyre neto për pagesat e borxhit të tyre. Prandaj, në këto vende, familjet me detyrime ka më shumë të ngjarë të ekspozohet ndaj goditjeve të të ardhurave, pasi kanë pak hapësira për manovrim.
Borxhet e familjeve shqiptare
Të dhënat kombëtare nga Banka e Shqipërisë tregojnë se vitin e kaluar 24% e familjeve shqiptare kishin të paktën një borxh për të paguar.
Mirëpo nga borxhi total i familjeve, 27% e tij është siguruar në tregun e zi dhe është në formën e mallrave të papaguar në dyqane. Banka e Shqipërisë raportoi se, totali i tepricës së raportuar të huasë rezulton në rritje krahasuar me vrojtimin e kaluar dhe me një vit më parë.
Rreth 73% e kësaj teprice është siguruar nga burime formale (68% nga bankat dhe 5% nga institucione financiare jobanka) dhe rreth 27% nga burime joformale si ‘persona fizikë’, ‘hua në formë malli’ etj. Kjo strukturë është zhvendosur me 3pp në favor të huamarrjes formale në terma 6-tëmujorë dhe vjetorë. Në përbërjen sipas monedhës, rezulton se 71% e tepricës është në lekë dhe 14% në valutë (kryesisht euro).
/Burimi: BQA; BSH/Përshtati: Iconstyle.al
