Ashtu si çanta ikonike e Mary Poppins, Çmimi Nobel në Kimi i vitit 2025 rishkruan marrëdhënien midis “brenda dhe jashtë”. Susumu Kitagawa, Richard Robson dhe Omar M. Yaghi kanë krijuar materiale (korniza metalo-organike (MOF)) të afta të përmbajnë hapësira në dukje të pafundme brenda tyre. Kjo karakteristikë mund të shpjegojë krahasimin me çantën e Mary Poppins, e aftë të na habisë me të gjitha objektet që mund të mbajë: nga një llambë te një pasqyrë e deri te një varëse rrobash. Dhe për këtë, ato na japin pak magji.
Çfarë janë strukturat metalo-organike (MOF)?
Tre fituesit e Çmimit Nobel në Kimi për vitin 2025 kanë krijuar struktura molekulare poroze , të përbëra nga metale dhe përbërës organikë, që lejojnë kalimin e gazrave dhe substancave të tjera. Këto materiale, të quajtura struktura metaloorganike (MOF), mund të përdoren për të nxjerrë ujë nga ajri i shkretëtirës, për të kapur dioksidin e karbonit , për të ruajtur gazra toksikë ose për të lehtësuar reaksionet kimike të dobishme për qëllime të tjera. MOF-të mund të përmbajnë një numër të madh molekulash brenda tyre, duke zënë një hapësirë të brendshme shumë më të madhe se vëllimi i tyre i jashtëm. Kjo magji e krijuar nga lidhjet kimike mund të kujtojë aventurat e Mary Poppins, me çantën si pikëmbështetjen e kësaj lidhjeje.
“Këto materiale, të cilat kanë zgavra të padukshme e të mëdha, nuk janë krahasuar vetëm me çantën e Mary Poppins. Për shkak të strukturës së tyre, Olof Ramstrom , një anëtar i Komitetit Nobel për Kimi, i krahasoi ato me strukturën e një shtëpie dhe me çantën prej perle të Hermione Granger: “E vogël nga jashtë, por e pamasë nga brenda”.
Magjia mbretëron supreme; çanta e shokut më të mirë të Harry Potter zotëron dhuratën e rritjes së jashtëzakonshme të hapësirës së saj të brendshme pa ndryshuar atë të jashtme, dhe për këtë arsye ajo kujton zbulimin e bërë nga Susumu Kitagawa, Richard Robson dhe Omar M. Yaghi. Bota e shkencës dhe kinemasë nuk janë aq larg njëra-tjetrës, në fund të fundit.
