Gjatësia ka qenë një subjekt i rëndësisë dhe vlerësimit shoqëror për dekada të tëra, duke ndikuar në mënyrën se si individët perceptohen dhe bashkëveprojnë me njëri-tjetrin. Gjetjet e reja nga një studim i botuar në Evolutionary Behavioral Sciences tregojnë se nuk është vetëm gjatësia aktuale që lidhet me sjelljen, por edhe perceptimi psikologjik që dikush ka për gjatësinë e tij. Pakënaqësia me gjatësinë e dikujt duket se lidhet me nivele në rritje të zilisë, xhelozisë dhe konkurrencës me individë të të njëjtit seks (veçanërisht midis burrave) – një formë e dinamikës sociale që shkencëtarët e quajnë ” konkurrencë intraseksuale “.
Marrëdhënia midis gjatësisë dhe tendencave sociale
Hulumtimi shqyrton se si gjatësia aktuale dhe ajo e perceptuar lidhen me sjelljet sociale si konkurrueshmëria, zilia dhe xhelozia. Në këtë kontekst, konkurrenca intraseksuale ka të bëjë me pretendimin për status shoqëror, burime ose partnerë romantikë midis individëve të të njëjtit seks.
Njerëzit më të gjatë shpesh shihen si më tërheqës, të aftë dhe shoqërisht dominues: perceptime që përforcojnë avantazhet e tyre në fusha të ndryshme të jetës. Ky paragjykim shoqëror në favor të gjatësisë prek kryesisht burrat , por dëshira për gjatësi më të madhe prek të dy gjinitë. Hulumtimet e mëparshme kanë treguar se burrat më të shkurtër kanë tendencë ta mbivlerësojnë gjatësinë e tyre dhe të shfaqin xhelozi më të madhe ose ndjenja inferioriteti kur bashkëveprojnë me burra të tjerë. Por deri më tani, ndikimi i brendshëm psikologjik i pakënaqësisë me gjatësinë nuk ishte studiuar në thellësi.
Për të hetuar fenomenin, studiuesit analizuan të dhëna nga 302 të rritur heteroseksualë në Shtetet e Bashkuara, të moshës 20 deri në 72 vjeç. Rreth 63% e pjesëmarrësve ishin meshkuj dhe gati tre të katërtat ishin të bardhë. Atyre iu kërkua të plotësonin pyetësorë në lidhje me gjatësinë e tyre aktuale, gjatësinë ideale dhe kënaqësinë me gjatësinë e tyre. Ata u vlerësuan gjithashtu në shkallë që matnin zilinë, xhelozinë dhe konkurrencën ndaj bashkëmoshatarëve të të njëjtit seks.
Konkurrenca intraseksuale u mat duke përdorur një shkallë me 12 pyetje, e cila përfshinte tre nën-shkallë: zili (p.sh., bezdi ndaj atraktivitetit të të tjerëve), xhelozi (p.sh., mospëlqim ndaj ambicies së bashkëmoshatarëve) dhe konkurrueshmëri (p.sh., dëshirë për superioritet ndaj të tjerëve të të njëjtit seks). Pakënaqësia me gjatësinë u vlerësua me dy pyetje: nëse pjesëmarrësit dëshironin të ishin më të gjatë dhe nëse ishin të kënaqur me gjatësinë e tyre.
Siç priste ekipi i hulumtimit, shumica e pjesëmarrësve – si burrat ashtu edhe gratë – shprehën dëshirën për të qenë më të gjatë. Burrat raportuan nivele më të larta konkurrueshmërie sesa zilia ose xhelozia, ndërsa gratë treguan nivele më të larta zilie. Edhe pse burrat ishin mesatarisht më të gjatë, ata shprehën një dëshirë më të fortë për një shtat edhe më të madh se gratë.
Pjesëmarrësit që ishin ose më të shkurtër ose më të pakënaqur me gjatësinë e tyre kishin më shumë gjasa të raportonin nivele të rritura të xhelozisë, zilisë dhe konkurrencës . Këto shoqata ishin më të forta tek burrat. Në të kundërt, tek gratë, nuk dukej të kishte një lidhje të fortë midis gjatësisë aktuale dhe sjelljes konkurruese, por dëshira për të qenë më të gjatë mbartte një peshë të konsiderueshme psikologjike.
Interesante është se pohimi ” Jam i kënaqur me gjatësinë time ” nuk ishte i lidhur ndjeshëm me konkurrencën intraseksuale, në kontrast me dëshirën për gjatësi më të madhe, e cila dukej të ishte një tregues më i fortë i ndjenjave të lidhura me to.
Kufizimet dhe hapat e mëtejshëm të ekzaminimit
Megjithatë, studimi vëren disa kufizime. Mostra erdhi nga një popullatë relativisht homogjene, gjë që mund të kufizojë përgjithësueshmërinë e gjetjeve. Përveç kësaj, natyra tërthore e hulumtimit nuk lejon përfundime të forta në lidhje me drejtimin e shkakësisë: është e pasigurt nëse pakënaqësia me gjatësinë shkakton qëndrime konkurruese apo nëse njerëzit me tendenca konkurruese i kushtojnë më shumë rëndësi gjatësisë.
Autorët sugjerojnë përdorimin e masave më të diferencuara të pakënaqësisë për të shqyrtuar situatat ku të qenit shumë i gjatë konsiderohet gjithashtu i padëshirueshëm. Ata gjithashtu rekomandojnë hetimin e ndikimit të faktorëve kulturorë, si dhe miratimin e mundshëm të sjelljeve kompensuese, të tilla si rritja e masës muskulore, veshja e takave të larta apo edhe kirurgjia kozmetike.
Si përfundim, hulumtimi ofron njohuri të vlefshme se si gjatësia – dhe perceptimi i një personi për të – mund të ndikojë në marrëdhëniet e tyre shoqërore dhe mirëqenien psikologjike. Duket se, për shumë njerëz, gjatësia është më shumë sesa thjesht një karakteristikë fizike: është një element i vetëvlerësimit shoqëror dhe krahasimit.
