Rreth 50 për qind e mostrave që shiten për vaj ulliri natyral, të virgjër apo ekstra të virgjër, nuk ishin vaj ulliri. Ky është rezultati pas një studimi nga “Fiks Fare”, gazetarët e të cilit blenë mostra të këtyre vajrave në markete të ndryshme të Tiranës dhe i dërguan për analiza pranë Institutit të Sigurisë Ushqimore.
9 mostrat e vajit të lulediellit rezultuan brenda segmentit të vajit të lulediellit. Indeksi i refraksionit është një analizë e thjeshtë që kryhet më ndihmën e refraktometrit. Ky tregues i cilësisë së produktit është normë e miratuar nga shteti shqiptar që në vitin 1987. Vaji i ullirit natyral, i virgjër, ekstra i virgjër, duhet të rezultojë brenda segmentit 1,4677-1.4705, ndërsa vaji i lulediellit brenda segmentit 1.471-1.476. Këto norma janë lënë në fuqi edhe me Vendim të Këshillit të Ministrave Nr 475 të vitit 2013.
” Fiks Fare ” konfirmoi që me këto standarde punon edhe Bashkimi Europian (CODEX STAN 33-1981)
Vaji i lulediellit, por mbi të gjitha vaji i ullirit është një nga produktet më me emër të kuzhinës shqiptare. Ai është i njohur për vlerat e jashtëzakonshme ushqimore, pse jo edhe kurative. Metodat e prodhimit të vajit të ullirit natyral, atij të virgjër apo ekstra të virgjër kanë përparuar me kohën, por gjithmonë duke marrë nën konsideratë këshillat e çmuara të traditës.
Ky lëng i artë ka tre karakteristika bazë, ngjyra, aciditeti dhe densiteti. Por kur bie fjala tek konsumatorët e thjeshtë, duke mos njohur këto karakteristika bazë i bën ata të bien pre e prodhuesve të paskrupuj të vajit.
” Fiks Fare ” zgjodhi të shkojë përtej këtyre treguesve, të cilët manipulohen lehtësisht nga përzierja me vajra të ndryshëm, ngjyrues apo bërsia e ullirit, duke i besuar analizave. Aktualisht firmat e prodhimit dhe tregtimit bëjnë autokontroll të produktit të tyre. Kjo do të thotë se në momentin e daljes së një sasie në treg ata dërgojnë për analiza pranë ISUV apo AKU një kampion të produktit. Por a gjendet në treg cilësia e produktit të analizuar?
Gazetarët e ” Fiks Fare ” blenë mostra të këtyre vajrave në markete të ndryshme të Tiranës dhe i dërguan për analiza pranë Institutit të Sigurisë Ushqimore.
Pasi morën përgjigjet me rezultatet e analizave pranë ISUV-it, gazetarët e Fiksit ja dërguan për lexim dhe interpretim Autoritet Kombëtar të Ushqimit. Ky i fundit nuk ka kthyer akoma një përgjigje. Drejtori i këtij institucioni, Dritan Sejko konfirmoi nëpërmjet telefonit se do të mblidhte në një mbledhje urgjente specialistët e institucionit për të shqyrtuar analizat. Sipas tij, përgjigjja me interpretimin e këtyre analizave do të vijë me shkrim sa më shpejt të jetë e mundur.
” Fiks Fare ” bëri një krahasim të rezultateve të nxjerra nga ISUV krahasuar me normën standarde të miratuar për indeksin e refraksionit. Sipas rezultateve:
Indeksi i refraksionit i miratuar për vajin e ullirit është 1.4677-1.4705. Nga 23 mostra të analizuara kanë dalë jashtë indeksit të vajit të ullirit 12 mostra. Ato janë:
Misha Sarande 1 lt 1,4734
Dhërmiu 1 lt 1.4712
Borshi Hajdini Natyral 1.4730
Borshi Hajdini 0,5 lt 1.4727
Dhërmiu 0.5 lt 1.4712
Borshi (O dhe B) 1 lt 1.4720
Dhërmiu Natyral 1 lt 1.4717
Misha Sarandë 1.5 lt 1.4730
Dhërmiu Ekstra i virgjër 1 lt 1.4720
Sidnej Ekstra i virgjër 1 lt 1.4711
Delvina Vaj ulliri Ekstra i virgjër 1 lt 1.4723
Delvina Vaj ulliri natyral 1 lt 1. 4740
11 mostrat e tjera të vajit të ullirit kanë rezultuar brenda normës dhe indeksit vaj ulliri.
Për sa i takon vajit të lulediellit të 9 mostrat e analizuara kanë rezultuar brenda indeksit të miratuar 1.471-1.476.
Gjithashtu, Autoritetit Kombëtar të Ushqimit i është kërkuar informacion edhe mbi përfundimin e hetimit për praninë e vajit të palmës në produktin gjalp, skandal i cili u denoncua sezonin e kaluar në “Fiks Fare”. Pavarësisht hetimeve që nisen rreth tre muaj me parë, AKU-ja ende nuk ka një përgjigje si kanë rezultuar mostrat gjalpë të analizuara prej tyre.
Në atë kohë, pas transmetimit të investigimit që bëri ” Fiks Fare “, disa firma që prodhonin dhe tregtonin bulmet, kallëzuan në Prokurorinë e Tiranës Institutin e Sigurisë Ushqimore për shpifje. Prokuroria vendosi mosfillimin e procedimit penal.
Paralelisht, e njëjta prokurori ka nisur me iniciativë të saj një hetim për këtë çështje, kësaj herë ndaj subjekteve që prodhojnë dhe tregtojnë bulmet. Hetuesit kanë sekuestruar një numër të konsiderueshëm mostrash bulmeti, ndërsa ende nuk ka një vendimmarrje./TCH/
