TERAPI E RE E BAZUAR TE DRITA
Një ekip shkencëtarësh të udhëhequr nga Dr. Artur Pinto në Universitetin e Portos në Portugali, në bashkëpunim me studiues të UT Austin, ka krijuar një trajtim të ri kundër kancerit që përdor dritën LED dhe grimca shumë të vogla të oksidit të kallaisë. Kjo metodë synon drejtpërdrejt qelizat e kancerit dhe nuk dëmton indet e shëndetshme. Trajtimi është jo invaziv dhe përfaqëson një hap të rëndësishëm në mjekësinë moderne.
SI FUNKSIONON TRAJTIMI
Drita LED në spektrin infra të kuq aktivizon nanoflakes brenda tumorit. Këto grimca e kthejnë dritën në nxehtësi të përqendruar, e cila shkatërron vetëm qelizat e kancerit, ndërsa lë të paprekura lëkurën dhe indet e shëndetshme përreth. Procesi është i kontrolluar, i synuar dhe jashtëzakonisht i sigurt.
EFEKTIVITET DHE SIGURI MBRESËLËNËSE
Sipas studimeve të publikuara në ACS Nano, vetëm 30 minuta ekspozim ndaj dritës mjaftuan për të eliminuar deri në 92 për qind të qelizave të kancerit të lëkurës dhe 50 për qind të qelizave të kancerit kolorektal, ndërsa qelizat e shëndetshme mbetën të paprekura. Rezultatet tregojnë potencial të madh dhe një profil sigurie shumë të favorshëm.
Edhe pse rezultatet më të forta të deritanishme janë vërejtur te qelizat e kancerit të lëkurës, kjo terapi nuk kufizohet vetëm në trajtimin e tyre. Testet laboratorike treguan efekt të ndjeshëm edhe te qelizat e kancerit kolorektal, duke hapur mundësinë që metoda të përdoret në shumë lloje të tjera tumoresh që janë të aksesueshme nga drita infra të kuqe ose përmes pajisjeve endoskopike. Kjo e vendos terapinë me dritë në një pozicion premtues për trajtimin e tumoreve sipërfaqësore, atyre që mund të arrihen me sondë dritore, si dhe të tjerë që kërkojnë shkatërrim të lokalizuar pa dëmtuar indet përreth.
PËRPARËSI KRAHASUAR ME TRAJTIMET KLASIKE
Ndryshe nga kimioterapia dhe kirurgjia, që shpesh shkaktojnë efekte anësore të rënda, kjo terapi është minimalisht invazive dhe shkatërron vetëm qelizat e sëmura. Rreziku është më i ulët, efektet anësore më të pakta dhe trajtimi mund të rezultojë më ekonomik. Në disa raste, pacientët madje mund të shmangin edhe shtrimin në spital.
E ARDHMJA E TRAJTIMIT: NGA SPITALI TEK SHTËPIA
Ekipi i Dr. Pinto po punon për zhvillimin e pajisjeve portative që do t’u lejonin pacientëve të marrin terapinë edhe në kushte shtëpie. Kjo do të rriste komoditetin, aksesin dhe mund të ulte ndjeshëm rrezikun e rikthimit të sëmundjes. Nëse teknologjia avancon sipas parashikimeve, ajo ka potencial të transformojë mënyrën se si trajtohet kanceri në mbarë botën.
Porto, qyteti ku po zhvillohet ky revolucion mjekësor, është sot një nga qendrat më të rëndësishme kërkimore të Evropës.
KUR PRITET TË JETË I DISPONUESHËM KY TRAJTIM PËR NJERËZIT?
Edhe pse rezultatet laboratorike janë shumë premtuese, terapia është ende në fazat e para të zhvillimit. Përpara se të përdoret te pacientët, duhet të kalojë në disa etapa të detyrueshme shkencore dhe rregullatore.
1. Faza para-klinike (testime në kafshë)
Do të vlerësohen siguria, doza optimale dhe mënyra se si nanoflakes sillen brenda një organizmi të gjallë. Kjo fazë zgjat zakonisht 1 deri në 3 vite.
2. Provat klinike te njerëzit
Përfshijnë tre faza:
• Faza 1: testim sigurie (10–50 pacientë)
• Faza 2: testim efektiviteti (100–300 pacientë)
• Faza 3: prova të gjera ndërkombëtare (300–3000 pacientë)
Vetëm pasi të kalohen këto faza, terapia mund të marrë miratimin e autoriteteve shëndetësore. Kjo mund të zgjasë 6 deri në 10 vite.
3. Miratimi, prodhimi dhe shpërndarja globale
Pasi trajtimi miratohet, duhen edhe 1 deri në 2 vite për:
• prodhimin e pajisjeve
• trajnimin e mjekëve
• krijimin e infrastrukturës së shpërndarjes
PRA, SA SHPEJT MUND TË OFROHET PËR PACIENTËT?
Nëse të gjitha fazat ecin sipas pritshmërive, terapitë me LED dhe oksid kallaisë mund të jenë të disponueshme për publikun: brenda 7 deri në 12 viteve të ardhshme.
Megjithatë, për raste të rënda ose të pashpresa, disa qendra kërkimore mund të kërkojnë autorizime të veçanta për përdorim të hershëm.
