Dokumentari “The Perfect Neighbor”, i publikuar në Netflix më 17 tetor, rrëfen historinë tronditëse të një ngjarjeje të ndodhur më 2 qershor 2023 në Ocala, Florida: një grua e bardhë, 60-vjeçarja Susan Lorincz, qëlloi dhe vrau fqinjën e saj, një nënë me ngjyrë dhe katër fëmijë. Përmes dy viteve filmimesh të kamerave të trupit të policisë dhe regjistrimeve të tjera, regjisorja Geeta Gandbhir synon të kthejë instrumentet e dokumentimit policor nga një mjet mbrojtës i autoriteteve në një mjet që vë nën dritë sjellje problematike dhe vendimmarrje të diskutueshme.
Dokumentari është i pazakontë: nuk përmban intervista të gjatë apo koment ekspertësh, vetëm regjistrime të ndërveprimeve, telefonata në polici dhe pamje nga kamerat që kapën momentet kyçe. Kjo qasje e zhvendos vëmendjen tek provat vizuale dhe bën publikun vetë gjyqtar të atyre që shohin.
Çfarë tregojnë regjistrimet
Sipas materialeve të përfshira në film, Lorincz ishte e njohur për thirrjet e përsëritura në polici, ku ankonte prindërit dhe fëmijët e lagjes për zhurmën dhe për “prishje rregullash” në një parcelë të zbrazët pranë shtëpisë së saj. Ajo pati incidente kur akuzonte fëmijët për vjedhje të supozuar dhe i filmonte ata në mënyrë që të paraqiste prova ndaj policisë. Fëmijët, nga ana tjetër, shpjeguan se po luanin në oborrin e fqinjës së tyre dhe se Lorincz i kishte ngacmuar, duke i ndjekur, duke u kërcënuar me çadër dhe, sipas disa deklaratave, edhe duke hedhur sende drejt tyre.
Ngjarja kulmoi më 2 qershor 2023, kur pas një thirrjeje tjetër në polici, Lorincz deklaroi se ndodhej brenda shtëpisë së saj dhe u përball me Ajike Owens, menaxhere në McDonald’s, e cila kishte shkuar të trokasë në derë. Në dokumentar dëshmohet se Lorincz mori armën dhe qëlloi drejt derës — duke bërë që të vritej Owens. Lorincz ka pretenduar se veproi “nga frika”, duke thënë se mendonte se po kërcënohej; megjithatë, hetuesit dhe më vonë gjykata thanë se vendimet e saj nuk dukeshin racionale dhe se veprimet ishin më shumë të nxitura nga zemërimi.
Dënimi dhe pasojat ligjore
Në vitin 2024, Susan Lorincz u shpall fajtore për vrasje me armë dhe u dënua me 25 vjet burg. Gjykimi dhe dënimi kanë ndezur diskutime të gjera për përgjegjësinë penale, për vlerësimin e rrezikut dhe për mënyrën se si autoritetet kanë trajtuar sinjalet paraprake.
Ligji “Stand Your Ground” dhe debatet racore
Filmi fut në diskutim edhe një prej temave më të nxehta në juridiksionet amerikane: ligjet që lejojnë vetëmbrojtjen e armatosur, të njohura si “stand your ground”. Këto rregulla lejojnë përdorimin e forcës vdekjeprurëse kur personi beson se rrezikohet seriozisht, dhe kanë prodhuar vendime të kundërta në raste të ndryshme, shpesh me përmasa racore dhe politike. Dokumentari sjell në kujtesë edhe rastin e George Zimmerman (2013), që ndezi debat të madh kombëtar rreth mënyrës se si interpretohen dhe zbatohen këto ligje.
Regjisorja Gandbhir dhe ekipi i saj theksojnë se në shumë raste, vrasjet që përfshijnë autorë të bardhë dhe viktima me ngjyrë priren të gjejnë arsyetime më të pranueshme publikisht — një hendek që dokumentari përpiqet ta ekspozojë përmes provave të konsultuara dhe shkëputjes së narrativave zyrtare.
Qëllimi i regjizorit dhe reagimet
Geeta Gandbhir shprehet se synimi i saj ishte të kthente një mjet që zakonisht përdoret për të mbrojtur policinë pamjet e kamerave të trupit në një instrument transparence, që ekspozon dhe sfidon vendimet e autoriteteve:
“Nëse nuk dëshmojmë krime të tilla, nëse u kthehemi shpinën, ato do të vazhdojnë të ndodhin në errësirë,” thotë Gandbhir për TIME, të cituar në materialet për dokumentarin.
Ajo ngre pyetjen pse oficerët, në vend që të kërkonin ndërhyrje sociale apo psikologjike për të qetësuar situatën, ktheheshin shpesh me skeptikizëm ndaj ankimeve të përsëritura të Lorincz dhe pse reagimi i aparatit ligjor vinte më vonë, vetëm pasi tragedia kishte ndodhur.
Përse ky dokumentar është i rëndësishëm
“The Perfect Neighbor” nuk është thjesht kronikë e një krimi; është një analizë e rrjeteve komunitare, reagimit institucional dhe pasojave që sjell mungesa e ndërhyrjeve preventive. Duke u mbështetur kryesisht në prova të regjistruara nga kamerat e trupit të policisë dhe audio-regjistrime, dokumentari i jep publikut mundësinë të vlerësojë me sytë e vet procesin e vendimmarrjes nga thirrja e parë në 911 deri te momentet pas krimit dhe hetimet.
Ndërsa Netflix e ka sjellë këtë dokumentar për shikuesit më 17 tetor, debati që ai hap për marrëdhënien ndërmjet reagimit policor, ligjeve për vetëmbrojtjen dhe faktorëve racorë që ndikojnë në interpretimin e këtyre rasteve, pritet të vazhdojë. “The Perfect Neighbor” kërkon që publiku të mos mbetet vetëm spektator, por të pyesë: a kishin mundësi autoritetet të parandalonin tragjedinë? Dhe nëse po, pse nuk ndodhi kështu?
