Qasja në lajme nuk ka qenë kurrë më e lehtë, por për shumë njerëz, ky është pikërisht problemi. Të përmbytur me informacion dhe përditësime të vazhdueshme, gjithnjë e më shumë njerëz në mbarë botën po zgjedhin të “shkëputen”.
Vendimi për të kufizuar ose ndaluar së shikuari lajme vjen për një sërë arsyesh. Për disa, sasia e informacionit është e madhe, për të tjerët, titujt negativë ndikojnë në psikologjinë e tyre, ose ka mungesë besimi në media . Në forumet e vetëdijes dhe shëndetit mendor, shumë diskutojnë mënyra për të bërë një hap prapa: nga vendosja e kufijve deri te heqja krejtësisht e lajmeve nga jeta e tyre e përditshme.
«Që kur kam ndaluar së pari lajmet, nuk ndihem më në ankth. Nuk kam frikë», i thotë Guardian Mardette Burr, një pensioniste nga Arizona e cila ndaloi së pari lajmet rreth tetë vjet më parë. «Kishte netë kur zgjohesha në orën dy ose tre të mëngjesit e shqetësuar për diçka që po ndodhte në botë dhe nuk kisha kontroll mbi të».
Ky trend nuk ka të bëjë vetëm me individët. Globalisht, shmangia e lajmeve është në nivele rekord. Sipas një ankete vjetore nga Instituti Reuters për Studimin e Gazetarisë, të publikuar në qershor 2025, 40% e të anketuarve në gati 50 vende thonë se i shmangin lajmet ndonjëherë ose shpesh, nga 29% në vitin 2017. Në SHBA, shifra është 42% dhe në Mbretërinë e Bashkuar, 46%.
Arsyeja kryesore pse njerëzit i shmangin lajmet është efekti i tyre negativ në humor. Shumë prej tyre ndihen gjithashtu të lodhur nga mbingarkesa me informacion, mbulimi i gjerë i luftërave dhe konflikteve, ose mendojnë se nuk mund të bëjnë asgjë me informacionin.
Julian Burrett, një ekspert marketingu nga Mbretëria e Bashkuar, shpjegon për të njëjtën media se ai me vetëdije ndaloi së shikuari lajmet pas pandemisë , sepse ndihej i varur nga lajmet e vazhdueshme negative. Ai fshiu shumicën e aplikacioneve të lajmeve nga telefoni i tij dhe nuk ndiqte transmetimet e lajmeve në TV. Vitin e kaluar, ai krijoi një komunitet të vogël në Reddit, r/newsavoidance, për të diskutuar përfitimet, teknikat dhe mjetet e shmangies së lajmeve.
Psikologia Roxane Cohen Silver, profesoreshë në Universitetin e Kalifornisë, Irvine, ka studiuar efektet e konsumit të lajmeve në kriza , nga 11 shtatori dhe pandemia Covid-19 deri te fatkeqësitë natyrore dhe të shtënat masive. Siç shpjegon ajo, “ekspozimi i vazhdueshëm ndaj lajmeve negative rrit ankthin, depresionin dhe simptomat e stresit post-traumatik. Në vitet e fundit, polarizimi politik ka qenë një faktor kyç në stresin psikologjik, ndërsa imazhet dhe videot shqetësuese kontribuojnë në barrën emocionale të lajmeve”.
Për të mbrojtur shëndetin tuaj mendor, Silver sugjeron të caktoni dritare kohore specifike për leximin e lajmeve, të shmangni videot dhe mediat sociale, si dhe të abonoheni në buletine ose përmbledhje nga burime të besueshme. “Mund të qëndroni të informuar pa u lodhur shumë në internet ”, vëren ajo.
Benjamin Toff, drejtor i Qendrës së Gazetarisë së Minesotës, bën dallimin midis atyre që i shmangin plotësisht lajmet dhe atyre që e kufizojnë konsumin e tyre. Ky i fundit është “absolutisht i shëndetshëm”, thotë ai, duke vënë në dukje se mosangazhimi i plotë mund të përforcojë pabarazitë sociale, duke lënë disa grupe jashtë jetës politike ose të kuptuarit të ngjarjeve të rëndësishme.
Shmangia e lajmeve është më e zakonshme tek të rinjtë, gratë dhe grupet në disavantazh socio-ekonomik. “Ky trend tregon sa e rëndësishme është të gjejmë mënyra për të qëndruar të informuar pa sakrifikuar ekuilibrin tonë mendor”, përfundon artikulli.
