Pse ndonjëherë e kemi të vështirë të heqim dorë nga marrëdhënie të dhimbshme? Teoria e Lidhjes, e formuluar nga psikiatri britanik John Bowlby, shpjegon se që nga momenti që lindim, ne jemi të varur emocionalisht nga ata që kujdesen për ne.
Por përtej teorisë, në praktikë, ne mësojmë të duam ashtu siç na kanë dashur, siç na tregon Sara Manzaneque, një trajnere eksperte në lidhjen e pikëllimit dhe punën me pjesët e brendshme. Jo aq shumë nga ajo që na thanë, por nga ajo që pamë dhe ndiem. Ne vëzhguam se si mami dhe babi lidheshin me njëri-tjetrin ose figurat që kujdeseshin për ne si flisnin me njëri-tjetrin, si e trajtonin njëri-tjetrin dhe gjithashtu si na trajtonin ne.
Nëse mami ose babi nuk ishin të pranishëm, nëse ishin shumë të zënë, nëse na përforconin idenë se duhet të ishim “fëmijë të mirë” për të merituar dashuri, nëse kishte ndëshkim ose nëse dashuria ishte e përzier me frikë, e gjithë kjo regjistrohej në trupin tonë dhe në mënyrën tonë të të folurit.
Kështu arritëm të kuptonim se çfarë ishte dashuria, çfarë duhej të bënim për t’u ndjerë të sigurt dhe cilat pjesë të nesh ishin të mirëpritura ose të refuzuara. Nëse do të kuptonim se dashuria nuk ishte një gjë e sigurt , se dashuria varej nga sjellja jonë ose se na donin vetëm ndonjëherë, trupi e mësonte këtë si një të vërtetë emocionale. Dhe, pa e kuptuar, ne vazhdojmë t’i replikojmë këto lidhje të hershme gjatë gjithë jetës.
Kjo është arsyeja pse shpesh i përsërisim të njëjtat modele me njerëz të ndryshëm. Historia ndryshon, fytyra ndryshon, por skenari duket i njëjtë. Është sikur të jemi të bllokuar në një lak të pafund, duke u përpjekur të zgjidhim me të tjerët atë që nuk mund ta kuptonim si fëmijë.
Stilet e lidhjes që formësojnë marrëdhëniet tona
Nëse ajo lidhje e hershme ishte e qëndrueshme dhe e ndjeshme, mësuam se dashuria është një strehë. Por nëse ishte e paparashikueshme, e largët ose konfuze, sistemi ynë emocional përshtatej për të mbijetuar: duke kërkuar miratim, duke shmangur afërsinë ose duke përzier dëshirën me frikën.
Nga këto përvoja dalin stilet e lidhjes, të cilat më pas formësojnë mënyrën se si lidhemi me të tjerët në moshë madhore.
Çfarë është lidhja e sigurt?
Formohet kur lidhja me figurat e lidhjes ishte e qëndrueshme, e ndjeshme dhe koherente. Fëmija rritet duke ndjerë se dashuria është një strehë, se ai ose ajo mund t’i besojë, të shprehë atë që ndjen dhe të marrë mbështetje pa frikën e refuzimit. Në moshë madhore, këta njerëz kanë tendencë të ndërtojnë marrëdhënie reciproke, me afërsi, komunikim dhe siguri emocionale.
Çfarë është lidhja e pasigurt?
Shfaqet kur mjedisi ishte i paparashikueshëm, i largët ose emocionalisht konfuz. Nuk është faji i askujt; është një përshtatje e sistemit nervor për të mbijetuar pasigurinë emocionale.
Ndonjëherë shfaqet lidhja traumatike: kur e njohura ngatërrohet me të sigurtën. Këto janë marrëdhënie në të cilat mbetemi të varur nga shpresa se këtë herë do të shkojë mirë, edhe nëse ka më shumë dhimbje sesa qetësi. Nuk është dobësi; është sistemi nervor që përpiqet të riparojë një plagë të vjetër.
Lajmi i mirë është se ne mund ta riedukojmë lidhjen. Kjo është arsyeja pse nuk flasim për lloje, por përkundrazi për stile: sjellje që mund të formësohen dhe transformohen. Të kuptuarit e saj nuk ka të bëjë me fajësimin, por me të kuptuarit e vetes me butësi. Shërimi nuk do të thotë harrimi i së kaluarës, por ndalimi i përsëritjes së saj.
