Ndërsa inteligjenca artificiale (IA) po bëhet pjesë e jetës sonë të përditshme, një pyetje del në sipërfaqe: A po e shkatërron ajo shkrimin apo po i jep zë atyre që nuk kanë pasur mundësi të dëgjohen më parë?
Për shumë kohë, aftësia për të shkruar bukur, qartë dhe me ndikim ka qenë privilegj i një pakice, atyre me arsim të lartë, qasje në redaktorë, kohë për të ushtruar artin e shprehjes. Gjuha e përpunuar, struktura argumentuese dhe stili janë shndërruar shpesh në porta hyrëse për ata që duan të dëgjohen në sferën publike. Dhe për pasojë, shumë njerëz me ide të vlefshme, përvoja të thella dhe këndvështrime unike kanë mbetur në hije, jo sepse nuk kishin çfarë të thonin, por sepse nuk mund ta thoshin siç duhej.
IA po ndryshon këtë. Sot, kushdo mund të përkrahë idetë e veta me ndihmën e një mjeti që ndihmon me strukturën, qartësinë, stilin, madje edhe përkthimin. Dhe kjo është arsyeja pse për disa, kjo teknologji duket kërcënuese.
Për vite me radhë kemi pranuar mjete ndihmëse si kontrolli i drejtshkrimit, redaktimi profesional, apo këshillat stilistike. Por kur këto ndihma vijnë falas dhe janë të disponueshme për të gjithë, papritmas lind shqetësimi: “A është kjo më pak autentike?” Apo më mirë të themi, “A po e humbasim avantazhin që kishim më parë?”
E vërteta është se IA nuk e zëvendëson përvojën, mendimin, apo zërin njerëzor. Ajo thjesht i ndihmon këta zëra të përkthehen më qartë, të strukturohen më mirë dhe të arrijnë më larg. Në vend që të mbyllë dyer, IA po i hap ato për të gjithë.
Imagjinoni një të ri nga një vend i vogël, që nuk ka pasur kurrë mësues të mirë për shkrim, por që mendon thellë dhe bukur për botën. Apo një nënë me përvoja jetësore të jashtëzakonshme, por pa mundësi për të strukturuar mendimet në ese. Apo një studiues që nuk është mjeshtër i fjalës, por ka bërë vite kërkimi me vlerë. Nëse IA i ndihmon këta njerëz të shprehen, a nuk është kjo një fitore për gjithë shoqërinë?
Frika nga shkrimi i ndihmuar nga IA shpesh maskohet si mbrojtje e etikës, por në shumë raste është një përpjekje për të ruajtur privilegjin. Sepse nëse shkrimi bëhet më i aksesueshëm, ndryshon edhe balanca e pushtetit.
Sigurisht, ekzistojnë rreziqe reale: keqpërdorimi, kopjimi pa mendim, apo përhapja e dezinformatave. Por këto nuk janë probleme të IA-së si mjet, por të përdorimit të saj pa përgjegjësi. Ndihma nuk është mashtrim, nëse idetë janë origjinale dhe autori është i ndërgjegjshëm për procesin.
E ardhmja e shkrimit nuk do të jetë më një fushë e rezervuar për pak. Do të jetë më e gjerë, më e larmishme, më demokratike. Dhe kjo nuk do ta shkatërrojë shkrimin, do ta pasurojë atë.
Në fund të fundit, shkrimi nuk është vetëm për ata që dinë të luajnë me fjalët, por për ata që kanë diçka për të thënë.
