Bota e shkencës dhe e mjedisit ka humbur një prej figurave më të mëdha të saj. Dr. Jane Goodall, primatologia, etologia dhe antropologia britanike, e njohur si gruaja që revolucionarizoi studimin e shimpanzeve dhe frymëzoi breza të tërë shkencëtarësh e aktivistësh, ka ndërruar jetë në moshën 91-vjeçare.
Lajmi u bë i ditur nga Instituti Jane Goodall, i cili përmes një deklarate në rrjetet sociale shkroi:
“Instituti Jane Goodall mësoi këtë mëngjes, të mërkurën, më 1 tetor 2025, se Dr. Jane Goodall DBE, Lajmëtarja e Paqes e OKB-së dhe Themeluese e Institutit Jane Goodall ka ndërruar jetë për shkaqe natyrore. Ajo ishte në Kaliforni si pjesë e turneut të saj të fjalimeve në Shtetet e Bashkuara.”
Që në vitin 1960, kur ishte vetëm 26 vjeçe, Jane Goodall hyri për herë të parë në Parkun Kombëtar Gombe Stream në Tanzani. Me një guxim të jashtëzakonshëm për një grua të asaj kohe, ajo nisi studimin e shimpanzeve në habitatin e tyre natyror – kërkime që do të ndryshonin përgjithmonë mënyrën se si njerëzimi i kuptonte primatët dhe, në një kuptim më të gjerë, vetveten.
Goodall dokumentoi se shimpanzetë nuk ishin thjesht kafshë “instinktive”, por krijesa komplekse me personalitete individuale, aftësi për të komunikuar, për të dashur dhe për të treguar kujdes e dhembshuri. Ajo vërtetoi se ata krijojnë dhe përdorin mjete, një zbulim që tronditi botën shkencore, pasi deri atëherë kjo ishte konsideruar një veçori unike e njeriut.
Në një intervistë për ABC News në vitin 2020, ajo tha:
“Sjellja e tyre, gjestet, puthjet, përqafimet, mbajtja e duarve, përkëdheljet, të gjitha këto tregojnë se ata janë shumë të ngjashëm me ne. Ata mund të jenë të dhunshëm, mund të luftojnë, por në të njëjtën kohë tregojnë dashuri dhe altruizëm.”
Përtej shkencës, Jane Goodall ishte një avokate e vendosur për mbrojtjen e mjedisit. Ajo themeloi organizata, udhëtoi pa pushim nëpër botë, mbajti ligjërata dhe frymëzoi mijëra të rinj të angazhohen për ruajtjen e planetit. Si Lajmëtarja e Paqes e OKB-së, ajo ishte një nga zërat më të fuqishëm për mbrojtjen e biodiversitetit, restaurimin e pyjeve dhe respektimin e jetës së kafshëve.
Vdekja e saj shënon fundin e një epoke, por trashëgimia që ajo la pas është e përjetshme. Me veprën e saj, Jane Goodall nuk ndryshoi vetëm mënyrën se si ne i shohim shimpanzetë, por na mësoi të kuptojmë ndërlidhjen e thellë mes njerëzimit dhe natyrës. Instituti që mban emrin e saj vazhdon punën në më shumë se 30 vende të botës, duke ndjekur misionin e saj për një botë më të drejtë për njerëzit, kafshët dhe mjedisin.
