Kultura gastronomike italiane ka marrë një nga vlerësimet më të rëndësishme në historinë e saj. UNESCO ka përfshirë Kuzhinën Italiane në Listën Përfaqësuese të Trashëgimisë Kulturore Jomateriale të Njerëzimit, duke e njohur atë si një praktikë unike që mishëron qëndrueshmërinë, diversitetin biokulturor dhe tradita shekullore që bashkojnë komunitete të tëra.
Vendimi u mor gjatë mbledhjes së Komitetit Ndërqeveritar të UNESCO-s në Nju Delhi, ku delegacioni italian, i kryesuar nga Ministri i Jashtëm Antonio Tajani, u prit me duartrokitje sapo nominimi u miratua zyrtarisht. Kjo njohje vjen pas vlerësimit paraprak pozitiv të dhënë në nëntor të vitit të kaluar.
Nominimi u propozua në vitin 2023 nga Collegio Culinario, në bashkëpunim me Casa Artusi, Akademinë e Kuzhinës Italiane dhe revistën prestigjioze La Cucina Italiana. Qëllimi ishte i qartë: të promovohen parimet që e bëjnë kuzhinën italiane një thesar unik botëror nga lufta kundër shpërdorimit të ushqimit deri te reduktimi i konsumit të burimeve natyrore, duke mbrojtur biodiversitetin dhe kulturën e territorit.
Kjo është hera e parë që UNESCO njeh një traditë të tërë kulinare, dhe jo vetëm një teknikë ose praktikë të veçantë siç ka bërë më parë, duke e kthyer këtë vendim në një moment historik për gastronominë ndërkombëtare.
Me këtë shtesë të re, Italia arrin në 20 elementë të certifikuar në Listën e Trashëgimisë Jomateriale të Njerëzimit, e cila numëron rreth 800 elementë nga 150 vende.
Disa nga njohjet e mëparshme përfshijnë:
- Dietën Mesdhetare (2013)
- Kultivimin tradicional të hardhisë së Pantelleria-s (2014)
- Artin e përgatitjes së picës napolitane (2017)
- Gjuetinë dhe kërkimin e tartufit (2021)
Kuzhina italiane tashmë konsiderohet një model global i qëndrueshmërisë, traditës dhe bashkimit mes brezave.
Ministri i Jashtëm Antonio Tajani, i emocionuar nga vendimi, tha:
“Është një sukses i madh që vendi ynë e meriton. Falënderoj të gjithë ata që punuan pa u lodhur për këtë arritje. Kuzhina italiane është identitet, është vlerë, është një lidhje që bashkon familjet dhe komunitetet. Çdo recetë është histori, pasion dhe inovacion.”
Ai shtoi se ky vlerësim vjen në një moment kur eksportet agro-ushqimore italiane kanë kapur nivelin rekord prej 68 miliardë euro, duke theksuar se gastronomia është jo vetëm kulturë, por edhe motor ekonomik për vendin.
Edhe Kryeministrja Giorgia Meloni reagoi me një videomesazh ku e quajti lajmin “një album që na bën krenarë”.
“Kuzhina italiane nuk është thjesht ushqim. Është kulturë, traditë, punë dhe pasuri. Dhe tani, më shumë se kurrë, është një simbol i identitetit tonë që nderohet në rang global.”
