Mjekët shqiptarë janë vënë këto muaj në një presion të shumëfishtë pas goditjes nga Covid-19 dhe barrës së lartë të sëmundjeve rutinë, të cilat Shqipëria i ka në nivele të larta rajonale edhe në situata normale. Sikundër raporton Ministria e Shëndetësisë, numri i rasteve të reja rritet çdo ditë e më shumë, e bashkë me to edhe shtrimet në dy spitalet Covid, ku aktualisht po trajtohen 122 pacientë të konfirmuar pozitivë me Covid-19, 20 pacientë janë në terapi intensive, 3 të intubuar.
Kjo ka bërë që të lind nevoja për mjekë e infermierë, teksa ministrja e Shëndetësisë, Ogerta Manastirliu, ka inspektuar 3 ditë më parë spitalin e përshtatur COVID3 (struktura e ish-kirurgjive në QSUT) ku aktualisht ka filluar rekrutimi i stafit infermieror, i cili po merr eksperiencë në spitalin Infektiv, për t’u përgatitur për një fluks të mundshëm të shtimit të rasteve, që do të kërkojë edhe hapjen e spitaleve COVID3 dhe COVID4.
Ditën e djeshme 50 infermierë të rinj i janë bashkuar stafit mjekësor të spitalit Covid 2 “Shefqet Ndroqi” në betejën e tyre kundër koronavirusit. Ndonëse pak ditë më parë u tha se këta infermierë do të bëhen gati për t’iu bashkuar spitalit të tretë të Covid-it që do të hapet në vend, 50 infermierët do t’i shtohen spitalit COVID-2 bëri me dije Manastirliu.
Shqipëria me numrin më të ulët të mjekëve për banorë në rajon
Ditën e djeshme mjeku urolog, Artan Koni, me anë të një statusi në Facebook ka deklaruar se spitalet nuk kanë burime njerëzore dhe për këtë arsye nuk po hapen COVID3 dhe COVID4. Sipas tij edhe spitalet COVID 1 dhe 2 po funksionojnë me personel mjekësor që tashmë është sfilitur nga puna e lodhshme dhe po mundohet shumë t’i shkojë deri në fund kësaj beteje.
Në fakt, të gjithë jemi të vetëdijshëm se sistemi shëndetësor publik vuan nga numri i pamjaftueshëm i profesionistëve. Krahas mungesës së financimeve, mësohet se shkak për këto zhvillime është bërë edhe emigracioni i lartë i trupës shëndetësore jashtë vendit, sipas një analize të Ministrisë së Shëndetësisë. Sipas të dhënave nga Observatori Global i Shëndetit, Shqipëria ka numrin më të ulët të mjekëve për banorë në rajon. Greqia ka 6.2 mjekë për 1000 banorë, Maqedonia 2.8, Mali i Zi 2.3, Serbia 2.4 dhe Bosnja 1.8 mjekë për 1000 banorë.
Aktualisht janë 1.2 mjekë për 1000 banorë dhe raporti mami/infermierë është 3.6 për 1000 banorë, teksa edhe këto burime të pakta njerëzore në shëndetësi janë shpërndarë në mënyrë të pabarabartë. Indeksi i Europian Shëndetit (EHCI) për vitin 2018 vuri në dukje se Shqipëria ka burime shumë të kufizuara të kujdesit shëndetësor, duke theksuar se vuan nga një strukturë shëndetësore e vjetruar, me një raport të lartë dhe të kushtueshëm të kujdesit në pacient për kujdesin jashtë-pacientit, thuhen në vlerësim.
Sakaq, fakti që një pjesë e madhe e personelit mjekësor u infektua nga Covid-19 (zyrtarisht nuk kemi një numër) duket se e ka bërë të vështirë menaxhimin e situatës. Burime të sigurta pranë Infektivit kanë treguar për iconstyle.al se mjekë e infermierë, jo të fushës, janë detyruar nga instancat përkatëse për tu bërë pjesë e stafit të shërbimit infektiv, madje burimet shtojnë se janë kërcënuar edhe me heqje të licensës së infermierit.
Sa pak paguhen mjekët
Në fund të muajit korrik revista “Monitor”, botoi një vështrim krahasues të pagave në vendet e rajonit tonë për vitin 2019. Paga mesatare në aktivitetin e “Shëndetësia dhe veprimtari të tjera sociale” në Shqipëri është 435 euro, është afërsisht sa gjysma e mesatares rajonale. Vitin e kaluar, edhe Kosova i rriti ndjeshëm pagat e mjekëve dhe infermierëve, me synim ndalimin e eksodit të bluzave të bardha.
Megjithatë, analiza e studime të shumta e rendisin shumë keq Shqipërinë në përfundimet e tyre, sa i përket trajtimit të bluzave të bardha. Instituti i Vienës për Studime Ekonomike Ndërkombëtare arriti në përfundimin se në Shqipëri, ata që kujdesen për shëndetin e njerëzve paguhen më pak se 20% e asaj që paguhen të njëjtat profesione në 15 vendet më të zhvilluara të Bashkimit Europian.
Asnjë vend tjetër i Europës apo Ballkanit Perëndimor nuk ka një normë kaq të ulët sa vendi ynë dhe askush nuk zbret nën 20%. Pra, në linja më të përgjithshme, me pagën që merr në Shqipëri, një mjek dhe infermier shqiptar mund të blejnë diçka më shumë se 15% të asaj që blejnë kolegët e tyre, në Finlandë, dhe diçka më pak se 10% të asaj që blejnë kolegët e tyre në Luksemburg. Duket se kjo është edhe një prej arsyeve kryesore të valës së largimit të këtyre profesionistëve nga vendi ynë dhe i gjithë rajoni gjatë viteve të fundit.
Bluzat e bardha ZERO shpërblim për punën e tyre gjatë pandemisë
Më 14 korrik vendimi i Francës për një rritje historike të pagave për bluzat e bardha do bëhej kryelajmi i medieve të mëdha ndërkombëtare. Sipas BBC, Franca miratoi rritjen e pagave me një vlerë prej 8 miliardë eurosh për punonjësit e shëndetësisë, ndërsa qeveria ka vlerësuar rolin e tyre në luftën kundër koronavirusit.
Ndërkohë në Shqipëri, bluzave të bardha iu premtua një shpërblim, por shumë mjekë dolën në protesta pasi nuk e morën atë me pretendimin se nuk ishin në vijën e parë të frontit. Nga ana tjetër, bluzat e bardha jo vetëm nuk kanë njohur rritje pagash, por janë vendosur në syrin e furtunës së koronavirusit. Nga QSUT në Tiranë dhe nëpër spitalet e poliklinikat e shumë rretheve, ata janë infektuar dhe në raste ekstreme edhe kanë humbur jetën.
Me anë të një statusi në Facebook, mjeku i mirënjohur Tritan Kalo ka kërkuar aso kohe që Shqipëria të bëjë të njëjtën gjë si Franca, duke shtuar se paga e tij nuk ishte rritur që prej vitit 2013. Po ashtu, Kalo shtonte se është i bindur se shumë mjekë e infermierë do ta rishohin si mundësi optimale largimin nga vendi, sikundër edhe ka ndodhur deri më tani. Ai bëri thirrje që qeveria të reagojë, pasi burimet njerëzore cilësore nuk janë të pashtershme më fushën e dhënies së përkujdesit mjekësor.
E ardhmja e pasigurtë…
Mjekët, infermierët por edhe të gjithë operatorët e tjerë sanitarë janë rikthyer si asnjëherë më parë në qendër të vëmendjes së politik-bërjes dhe të publikut kudo në botë, si pasojë e shpërthimit të pandemisë globale. Mirëpo, edhe në këtë periudhë kaq të rëndësishme, qeveria shqiptare duket mos ta ketë kuptuar vendin e tyre, por vijon të ndjekë interesat e veta dhe preferencën e saj për të dërguar paratë e taksapaguesve në tendera korruptiv. (Lexo këtu)
Qeveria vijon të lartësojë rëndësinë e veprave publike me një retorikë të bukur që do ta kishte zili edhe Aristoteli. Por, do ishte mirë që të ndiqte edhe parimin e nevojave dhe balancimit të tyre në shpërndarjen e të ardhurave, pasi interesat personale e kanë verbuar shikimin për rritjen e rrogave të bluzave të bardha (në rastin konkret) kur kemi më shumë nevojë për ta. Vjeshta thuajse erdhi dhe parashikimet e ekspertëve janë për një valë të dytë që do jetë më e fortë se e para. Kur Shqipëria ka këtë bilanc në verë, çfarë pritet të ndodhë në muajit në vijim dhe si do e përballojmë këtë krizë shëndetësore?
