Fituesi i çmimit Nobel për këtë vit u shpall romancieri tanzanian, Abdulrazak Gurnah. Kur iu dha ky çmim ai u shpreh se ishte “i befasuar dhe i përulur” që u vlerësu me një çmim kaq të madh.
Akademia Suedeze vlerësoi Gurnahun për “depërtimin e tij pa kompromis dhe të dhembshur në efektet e kolonializmit”.
Çmimi jepet nga Akademia Suedeze dhe vlen 1.14 milion dollarë ( 840,000 £).
Gurnah, 73 vjeç, është autor i 10 romaneve, përfshirë Parajsën dhe Shkretëtirën.
Ai tha se sa mirënjohës ishte për akademinë, duke shtuar: “është thjesht e mrekullueshme – është një çmim i madh, një listë kaq e madhe e shkrimtarëve të mrekullueshëm dhe unë po e marr atë”.
Paradise, i botuar në 1994, tregoi historinë e një djali që u rrit në Tanzani në fillim të shekullit të 20 -të dhe u nominua për Çmimin Booker, duke shënuar përparimin e tij si romancier.
“Përkushtimi i Abdulrazak Gurnah ndaj së vërtetës dhe neveria ndaj thjeshtimit janë të habitshme.
Romanet e tij tërhiqen nga përshkrimet stereotipike dhe na hapin shikimin drejt një Afrike Lindore të larmishme kulturore, të panjohur për shumë në pjesë të tjera të botës.
Personazhet [e tij] e gjejnë veten në një ndërprerje midis kulturave dhe kontinenteve, midis një jete që ishte dhe një jetë në zhvillim; është një gjendje e pasigurt që nuk mund të zgjidhet kurrë”, tha Komiteti Nobel për Letërsinë në një deklaratë.
I lindur në Zanzibar në vitin 1948, Gurnah mbërriti në Angli si refugjat në fund të viteve 1960.
Ai ishte profesor i letërsisë angleze dhe postkoloniale në Universitetin e Kentit, Canterbury, deri në pensionimin e tij të fundit.
Gurnah tha se shpërblimi i tij do të thotë se çështje të tilla si kriza e refugjatëve dhe kolonializmi, të cilat ai i ka përjetuar, do të “diskutohen”.
“Këto janë gjëra që janë me ne çdo ditë. Njerëzit po vdesin, njerëzit po lëndohen në të gjithë botën – ne duhet t’i trajtojmë këto çështje në mënyrën më të mirë.
Bota është shumë më e dhunshme sesa ishte në vitet 1960, kështu që tani ka presion më të madh mbi vendet që janë të sigurta, ato tërheqin në mënyrë të pashmangshme më shumë njerëz”, tha ai.
Në një intervistë në 2016, i pyetur nëse do ta quante veten “autor i letërsisë postkoloniale ose botërore”, Gurnah u përgjigj:
“Unë nuk do të përdor asnjë nga ato fjalë. Unë nuk do ta quaja veten një shkrimtar të çfarëdo lloji.
Çmimet Nobel, të cilat janë dhënë që nga viti 1901, njohin arritjet në letërsi, shkencë, paqe dhe së fundmi ekonomi.
Fituesit e mëparshëm kanë përfshirë romancierë si Ernest Hemingway, Gabriel Garcia Marquez dhe Toni Morrison, poetë si Pablo Neruda, Joseph Brodsky dhe Rabindranath Tagore, dhe dramaturgë përfshirë Harold Pinter dhe Eugene O’Neill.
