Presidenti brazilian Luiz Inácio Lula da Silva ka nënshkruar një ligj të ri që forcon ndjeshëm mbrojtjen për gratë viktima të dhunës me bazë gjinore, në një moment kur Brazili po përballet me nivele alarmante të dhunës ndaj grave. Iniciativa është mirëpritur nga grupet feministe dhe organizatat e të drejtave të njeriut, të cilat, megjithatë, theksojnë se ligji duhet të shoqërohet me më shumë fonde dhe politika efektive parandaluese për të pasur ndikim real.
Nënshkrimi i ligjit vjen pas një vale zemërimi të fortë shoqëror, të nxitur nga raste të rënda dhune që kanë tronditur opinionin publik. Të dielën, protesta masive u zhvilluan në dhjetëra qytete në të gjithë Brazilin, ku mijëra qytetarë kërkuan drejtësi dhe masa më të forta për mbrojtjen e grave.
Sipas ligjit të ri, i publikuar në Gazetën Zyrtare të Qeverisë të hënën, më 15 dhjetor, gjyqtarët do të kenë kompetenca më të gjera për të vendosur masa mbrojtëse ndaj autorëve të dhunës. Këto përfshijnë pezullimin ose kufizimin e posedimit të armëve, largimin e autorit nga banesa e viktimës dhe ndalimin e plotë të çdo forme komunikimi me të.
Një nga risitë kryesore të ligjit është përdorimi i byzylykëve elektronikë për monitorimin e personave ndaj të cilëve janë vendosur masa kufizuese. Ndërkohë, viktimat do të pajisen me pajisje të posaçme sigurie që i njoftojnë në rast se autori afrohet.
Ligji parashikon gjithashtu dënime më të ashpra për përdhunimin e fëmijëve nën moshën 14 vjeç, duke e rritur dënimin maksimal me burg në 18 vjet, nga 15 që ishte më parë. Në rastet e përdhunimit të shoqëruar me vrasjen e të miturit, dënimi varion tani nga 20 deri në 40 vjet burg.
Projektligji u prezantua nga ish-senatorja Margareth Busetti, anëtare e partisë Progressives të qendrës së djathtë, dhe u miratua nga Senati brazilian në muajin nëntor.
Rachel Ripani, një nga organizatoret e protestave që u zhvilluan në rreth 90 qytete të Brazilit, e cilësoi nënshkrimin e ligjit si një hap pozitiv, por theksoi se presioni shoqëror mbetet thelbësor.
“Është një hap shumë pozitiv, por njëkohësisht tregon se si këto lloj ligjesh shpesh mbeten në plan të dytë pa presionin e publikut,” deklaroi ajo për Associated Press.
Protestat u nxitën nga disa raste veçanërisht tronditëse. Mes tyre, rasti i Tainara Souza Santos, e cila u shtyp nga ish-i dashuri i saj me makinë dhe u zvarrit për rreth një kilometër, duke humbur të dyja këmbët. Pamjet e incidentit u shpërndanë gjerësisht në rrjetet sociale.
Një tjetër rast ishte ai i mësueses së anglishtes Katarina Kasten, e cila u përdhunua dhe u mbyt në një shteg pranë një plazhi në Florianopolis. Po ashtu, në Rio de Janeiro, një punonjës shkolle qëlloi për vdekje dy kolege, pasi, sipas të afërmve të viktimave, nuk pranonte të kishte gra superiore në punë.
Më herët gjatë këtij viti, një video ku një grua goditej mbi 60 herë nga partneri i saj brenda një ashensori u bë virale, duke shkaktuar indinjatë të gjerë. Viktima iu nënshtrua më pas një operacioni rindërtues të fytyrës.
“Kjo dhunë regjistrohet dhe shfaqet publikisht. Njerëzit e shohin dhe pyesin veten pse nuk ka ndëshkim,” u shpreh Ripani.
Sipas një raporti të vitit 2025 nga Forumi Brazilian për Sigurinë Publike, më shumë se një në tre gra në Brazil kanë qenë viktima të dhunës seksuale ose të bazuar në gjini brenda një viti niveli më i lartë që nga viti 2017. Ndërkohë, në vitin 2024 u regjistruan 1,492 vrasje të grave me bazë gjinore, shifra më e lartë që nga njohja ligjore e krimit të femicidit në vitin 2015.
Në tetor 2024, Lula kishte nënshkruar gjithashtu një ligj që rriti dënimet për femicidin në një minimum prej 20 dhe deri në 40 vjet burg.
Megjithatë, sociologia Isadora Viana thekson për abcnews.com se dënimet më të ashpra, ndonëse gjejnë mbështetje si në qarqet progresive ashtu edhe në ato konservatore, nuk kanë provuar të jenë efektive në parandalimin e dhunës. “Edukimi seksual në shkolla dhe krijimi i hapësirave të sigurta ku fëmijët mund të flasin janë masa shumë më thelbësore,” vëren ajo.
Në të njëjtën linjë, aktivistja Tatiani Araujo nënvizon se parandalimi duhet të jetë prioritet: më shumë burime për trajtimin e dhunës seksuale, si dhe trajnim i specializuar për drejtësinë, shëndetësinë dhe shërbimet sociale.
“Asnjë ndryshim në Kodin Penal nuk do të jetë vërtet efektiv për sa kohë që mbeten të njëjtat struktura seksiste, mizogjine dhe raciste që na dëmtojnë, na abuzojnë dhe na vrasin,” thekson ajo.
