Autoriteti i Konkurrencës (AK) ka hapur hetim të ri për tregun e naftës. Ky është vendimi i gjashtë brenda dy vjetëve, që ndërmerret për të rregulluar konkurrencën. Dhe akoma nuk është vendosur asnjë sanksion për çmimet oligopol që mbizotërojnë në tregjet me pakicë në vend. Ka një vit rresht që bursat e naftës kanë ulur çmimet dhe kjo nuk është reflektuar aspak tek konsumatori shqiptar.
Hetimi i tregut të ngarkim shkarkimit të hidrokarbureve
AK vendosi hapjen e procedurës së hetimit paraprak në “Tregun e ngarkim-shkarkimit, importit, depozitimit, shitjes me shumicë të karburanteve”, për të parë nëse ka, ose jo, shenja të kufizimit të konkurrencës. Hetimi paraprak do të përfshijë periudhën Janar 2017 – Tetor 2020.
Importi, depozitimi dhe ngarkim-shkarkimi i karburanteve realizohet nëpërmjet tre koncensioneve, në Gjirin e Vlorës dhe në zonën Porto Romanos, Durrës. Këto porte janë ndërtuar dhe funksionojnë mbi bazën e marrëveshjeve të koncesionit.
Tre ndërmarrjet janë La Petrolifera Italo-Albanese në portin Vlora-1, si edhe shoqëritë Romano Port dhe Port MBM, në zonën e Porto Romanos.
Koncesioni u ka dhënë kompanive të drejta ekskluzive dhe të veçanta nëpërmjet kontratave. Për Portin MBM, Komisioni i Konkurrencës është shprehur me vendimin nr. 383, datë 17.11.2015 “Për disa rekomandime lidhur me kontratën e koncesionit…”
Porti Vlora-1 i është dhënë me koncesion ndërmarrjes La Petrolifera Italo Rumena SPA sipas marrëveshjes për ndërtimin dhe shfrytëzimin e terminalit bregdetar për depozitimin e naftës dhe të nënprodukteve të saj.
Porti “Porto Romano” i është dhënë me koncesion firmës Romano Port SHA, më 2004, për ndërtimin dhe shfrytëzimin e pontilit të naftës, gazit dhe nënprodukteve të tyre të anijeve nën 20 mijë ton. Më 2015, është miratuar kontrata e koncesionit Porti MBM që ka të drejtën ekskluzive për përdorimin e portit duke e vendosur atë në pozita monopol për ofrimin e shërbimit të ngarkim-shkarkimit të mjeteve lundruese që transportojnë hidrokarbure të madhësive mbi 20.000 ton.
Në vitin 2012, kompania Romano Port sh.a u gjobit me 6.7 milionë lekë për abuzim me pozitën dominuese të ndërmarrjes në tregun e ngarkim-shkarkimit të gazit të lëngshëm të naftës në rrugë detare.
Vetëkuptohet se një gjobë e tillë për një kompani që ka ekskluzivitetin e shkarkimit të naftës në Durrës, nuk janë asgjë 6.7 milionë lekë. Të shohim se çfarë do të nxjerrë në dritë hetimi i ri që ka nisur këto ditë AK.
Hetimet e stërpërsëritura nuk kanë vendosur asnjë sanksion real për shkelësit e ligjit të konkurrencës, oligopolin në tregun e naftës.
Hetimet e dy vjetëve të fundit
Më poshtë jepet lista e vendimeve mbi hetimet e ndërmarra nga AK nga janari 2019 deri tani.
1- Vendim nr. 711, datë 08.10.2020. Për hapjen e procedurës së hetimit të thelluar në tregun e ngarkim- shkarkim, import, depozitim, shitje me shumicë të GLN
2- Vendim Nr. 702, Datë 30.07.2020 “Për mbylljen e procedurës së hetimit të thelluar ndaj ndërmarrjes Bankers Petroleum Albania LTD në tregun e prodhimit dhe tregtimit të naftës bruto dhe dhënien e disa detyrimeve dhe rekomandimeve për ndërmarrjen Bankers Petroleum Albania LTD, Albpetrol dhe AKBN”. (Ky vendim përmban rekomandime dhe asnjë lekë gjobë, megjithëse KLSH dhe mediat zbuluan një seri skandalesh të evazionit fiskal nga kjo kompani)
3- Vendim nr. 652, datë 10.10.2019. Për hapjen e procedurës së hetimit të thelluar ndaj ndërmarrjes Bankers Petroleum Albania Ltd në tregun e prodhimit dhe tregtimit të naftës bruto
4- Vendim nr. 618, datë 09.05.2019. Për disa ndryshime në vendimin e Komisionit të Konkurrencës Nr. 575, datë 03.12.2018 “Për hapjen e hetimit paraprak ndaj ndërmarrjes Bankers Petroleum Albania Ltd në tregun e prodhimit dhe tregtimit të naftës bruto”
5- Vendim nr. 604, datë 21.03.2019. Për një ndryshim në vendimin e Komisionit të Konkurrencës Nr. 575, datë 03.12.2018 “Për hapjen e hetimit paraprak ndaj ndërmarrjes Bankers Petroleum Albania Ltd në tregun e prodhimit dhe tregtimit të naftës bruto”
6- Vendim nr. 675, datë 07.02.2020 Për hapjen e procedurës së hetimit paraprak në tregun e importit, depozitimit, shitjes me shumicë të produktit gaz i lëngshëm i naftës (Nuk ka akoma një vendim për konkluzionet e hetimit)
