Sytë janë shpesh shenja e parë që na tërheq vëmendjen në çdo ndërveprim shoqëror. Është gjithashtu pjesa e trupit tonë që zbulon më shumë emocione. Por çfarë ndodh kur personi përballë ka një vështrim që duket se ju shpon, pa asnjë emocion – ndjenjë e ftohtë, pothuajse robotike? Ky është i ashtuquajturi “vështrim i vdekur”. Shpesh interpretohet si një karakteristikë e psikopatisë ose narcisizmit. Sidoqoftë, rrënjët e kësaj shprehjeje mund të jenë shumë më të ndërlikuara.
“Vështrimi i vdekur” nuk ka të bëjë me karakteristikat fizike si ngjyra e syve apo forma, por një vështrim që i mungon shprehja emocionale. “Vështrimi i vdekur” pothuajse duket sikur dikush po shikon drejt e në shpirtin tuaj, por në të njëjtën kohë jo tek ju, duke mos treguar ndjeshmëri apo shqetësim. Ky shikim i zbrazët zakonisht shoqërohet me qepalla të ngushta ose bebëza të zgjeruara, shpesh duke krijuar një ndjenjë shqetësimi ose shqetësimi tek marrësi i këtij shikimi të ftohtë.
Analiza e gjuhës së trupit ka zbuluar një lidhje me disa kushte të shëndetit mendor, të tilla si çrregullimi i personalitetit narcisist dhe çrregullimi i personalitetit antisocial. Disa madje spekulojnë se mund të tregojë tipare specifike të personalitetit si narcisizmi.
Çfarë e shkakton “vështrimin e vdekur ” ?
“Shikimi i vdekur” shpesh mund të ndodhë kur një person hyn në një gjendje shkëputjeje. Në momente të tilla, lidhja e personit me brendësinë e tij dobësohet dhe fokusi i tij kalon te mjedisi ose te personi i bashkëbiseduesit pa u lidhur megjithatë me të. Kjo ndarje mund të krijojë një përshtypje të zbrazëtisë dhe shkëputjes në shikimin e personit.
Ka shumë shkaqe që mund të shpjegojnë shfaqjen e një “nekrobleme” apo pamje të ngjashme. Ëndërrimi i syve ose lodhja e tepërt mund të bëjë që një person të ngul sytë në hapësirë, duke zhvilluar një shikim që imiton atë që duket “vështrimi i vdekur”.
Studimet kanë treguar se trauma ose çrregullimi i stresit post-traumatik (PTSD), veçanërisht trauma e fëmijërisë, shoqërohet me shkëputjen dhe praninë e “vështrimit të vdekur” si një mekanizëm mbrojtës. Gjithashtu, në çrregullimet psikotike ka një vështrim të sheshtë, pa emocione që mund të jetë shumë i ngjashëm me “vështrimin e vdekur” të lartpërmendur.
Përdorimi i drogave të paligjshme si opiatet dhe kokaina mund të ndikojë ndjeshëm në lëvizjet e syve, fiksimin e shikimit dhe zgjerimin e bebëzës, gjë që mund të ngatërrohet me “vështrimin e vdekur”.
