Arresti kardiak është një nga emergjencat më të rënda mjekësore dhe një nga shkaqet kryesore të vdekjeve të papritura në mbarë botën. Ndodh kur zemra ndalon papritur së rrahuri në mënyrë efektive, duke bërë që gjaku të mos qarkullojë më drejt trurit dhe organeve të tjera jetike. Brenda pak minutash, mungesa e oksigjenit mund të shkaktojë dëm të parikthyeshëm dhe, nëse nuk ndërhyhet menjëherë, vdekje.
Çfarë e shkakton arrestin kardiak?
Arresti kardiak mund të shkaktohet nga shumë faktorë, por zakonisht lidhet me çrregullime elektrike të zemrës. Këtu janë disa nga shkaqet më të zakonshme:
1. Aritmitë e rënda kardiake
Shkaku më i shpeshtë është një ritëm i çrregullt dhe i rrezikshëm i zemrës si:
- Fibrilacioni ventrikular – zemra “dridhet” pa pompuar gjak.
- Takikardia ventrikulare – zemra rreh shumë shpejt dhe humbet funksionin e saj.
- Këto çrregullime vijnë shpesh papritur, edhe tek njerëz që nuk kanë pasur simptoma më parë.
2. Infarkti i miokardit (ataku në zemër)
Një bllokim i arterieve të zemrës mund të shkaktojë dëme të rënda dhe të çojë në arrest kardiak. Në shumë raste, arresti ndodh gjatë ose menjëherë pas një infarkti.
3. Sëmundjet e padijagnostikuara të zemrës
Kardiomiopatia, zmadhimi i zemrës, defektet e lindura të zemrës dhe sëmundjet gjenetike që prekin ritmin janë ndër shkaqet që shpesh zbulohen vetëm pas një episodi.
4. Shkaktarë të jashtëm
Arresti kardiak mund të ndodhë edhe për arsye që nuk lidhen drejtpërdrejt me sëmundjet e zemrës, si:
- Mbidozë me droga ose alkool
- Goditje elektrike
- Alergi të rënda (anafilaksi)
- Çrregullime të rënda të elektroliteve
- Trauma të forta fizike
5. Stresi ekstrem fizik dhe emocional
Në raste të rralla, një stres shumë i madh emocional ose fizik mund të shkaktojë një reagim të tepruar të sistemit nervor dhe të çojë në arrest kardiak, veçanërisht te individët me predispozicion.
Simptomat që i paraprijnë arrestit kardiak
Shpesh arresti ndodh pa paralajmërim, por në disa raste paraprihet nga:
- marramendje e papritur
- humbje e vetëdijes
- dhimbje e fortë gjoksi
- rrahje të çrregullta të zemrës
- vështirësi në frymëmarrje
Por edhe kur shfaqen, simptomat mund të jenë shumë të shpejta dhe të paqarta.
Pse minutat e para janë vendimtare?
Pa qarkullim gjaku, truri fillon të dëmtohet pas 4–6 minutash.
Ndërhyrja e shpejtë është jetike:
- thirrja e ambulancës
- masazhi kardiak (CPR)
- përdorimi i defibrilatorit (AED) nëse është i disponueshëm
Sa më e shpejtë ndërhyrja, aq më të larta janë shanset për mbijetesë.
