Albert Ajnshtajni, mendja që revolucionarizoi shkencën me Teorinë e Relativitetit, shpesh përshkruhet si “gjeniu që sfidoi sistemin arsimor”. Por a ishte vërtet një student i keq, siç shpesh thuhet? Dhe kush ishte personi që e ndihmoi të formësonte një nga teoritë më të rëndësishme në historinë e njerëzimit?
Shpesh është përsëritur miti se Albert Ajnshtajni ishte “i dobët në shkollë”.
Në fakt, ai ishte një student i shkëlqyer në matematikë dhe fizikë, por kishte vështirësi me disiplinën tradicionale të mësimdhënies dhe nuk i pëlqente të mësonte përmendësh.
Në moshën 16-vjeçare, ai u përjashtua nga shkolla për sjellje të papërshtatshme, por jo për mungesë inteligjence. Më pas, Ai hyri në Politeknikumin Federal të Zyrihut (ETH Zürich), ku u diplomua si mësues matematike dhe fizike në vitin 1900. Profesorët e përshkruanin si të mrekullueshëm në lëndët teknike, por të pavëmendshëm ndaj orareve dhe autoriteteve.
Kush e ndihmoi Ajnshtajnin të formulonte Teorinë e Relativitetit?
Edhe pse Teoria e Relativitetit është nënshkruar vetëm nga Ajnshtajni, shumë historianë mendojnë se gruaja e tij e parë, Mileva Marić, luajti një rol të rëndësishëm në fazat fillestare të zhvillimit të saj. Mileva, e diplomuar në fizikë në të njëjtin universitet, ishte një nga pak gratë shkencëtare të kohës së saj dhe bashkëshortja me të cilën Ajnshtajni ndante pasionin për matematikën dhe fizikën.
Në disa letra të hershme mes tyre, Ajnshtajni i referohet “teorisë sonë të lëvizjes relative”, duke sugjeruar se ideja fillestare mund të ketë qenë një bashkëpunim intelektual. Megjithatë, Mileva nuk mori kurrë një njohje zyrtare për kontributin e saj — një fakt që vazhdon të diskutohet edhe sot nga historianët e shkencës.
Pas diplomimit, Ajnshtajni nuk gjeti menjëherë punë në akademi. Ai punoi në zyrën e patentave në Bernë, ku gjatë kohës së lirë zhvilloi teoritë që më vonë do ta bënin të famshëm. Në vitin 1905, i quajtur “annus mirabilis” (viti i mrekullive), ai publikoi katër punime shkencore, mes tyre edhe atë mbi Relativitetin Special, që ndryshoi përgjithmonë mënyrën si njerëzimi e kupton hapësirën dhe kohën.
Albert Ajnshtajni mori Çmimin Nobel në Fizikë në vitin 1921, dhe që prej asaj kohe është bërë simbol i gjeniut njerëzor. Por pas historisë së tij qëndron një mesazh i fortë: shkëlqimi nuk vjen nga bindja ndaj rregullave, por nga kurajoja për të menduar ndryshe.
