Në zemrën e Shqipërisë, aty ku gërshetohen rrugët e vjetra me ato të reja, një zjarr i pakënaqësisë po ndizet sërish. Sot, në orën 19:00, banorët e më shumë se 40 fshatrave të Bashkisë Krujë, përfshirë Thumanën, Fushë Krujën, Niklën dhe Bubqin, do të ngrihen në një protestë të re pranë ish-rrethrrotullimit të Thumanës. Zëri i tyre, i ngjashëm me një thirrje në shkretëtirë, shpreson të dëgjohet më në fund.
Por çfarë i shtyn këta njerëz të dalin përsëri në rrugë, kur dielli i gushtit ende përcëllon tokën? A nuk mjaftuan protestat e mëparshme? Apo mos vallë, shpresat e tyre, si gjethet e vjeshtës, bien çdo ditë e më shumë?
Arsyeja kryesore e protestës është përjashtimi që qeveria u ka bërë banorëve të këtyre zonave nga mundësia për të përdorur rrugën e re “Thumanë-Kashar”. Në një ironi të hidhur, një rrugë e ndërtuar për të lidhur komunitetet, i ka izoluar ato. Sikur të ishte një lumë i pakalueshëm, autostrada e re kalon pranë shtëpive të tyre, por pa u ofruar atyre asnjë urë për ta kaluar.
Deputetja demokrate Andia Ulliri, e cila ka qenë zëri i vazhdueshëm në mbështetje të banorëve, ka shprehur shqetësimin e saj për situatën. Ajo ka theksuar se banorët nuk janë shpronësuar në mënyrë të drejtë dhe se aksi i ri nuk ka hyrje-dalje në rrugën ekzistuese Milot-Fushë Krujë, duke izoluar efektivisht banorët dhe bizneset e zonës.
Kërkesat e banorëve shtrihen në disa pika kyçe:
1. Shpronësim i padrejtë:
Shumë familje pretendojnë se kanë parë shtëpitë dhe tokat e tyre të shkulen si pemë të vjetra, pa marrë kompensimin e duhur.
Procesi i shpronësimit ka qenë një kalvar i vërtetë për mijëra familje në zonën Thumanë-Kashar. Banorët raportojnë se tokat dhe shtëpitë e tyre janë marrë pa kompensim të drejtë, duke i lënë ata në një situatë të pashpresë ekonomike.
Situata bëhet edhe më dramatike kur i rikthehemi përpjekjeve të pafundme të banorëve për të marrë informacion apo për të kërkuar të drejtat e tyre. Për muaj të tërë, qindra banorë janë parë duke qëndruar para dyerve të zyrave të Kadastrës, shpesh për t’u përballur vetëm me dyer të mbyllura dhe zyrtarë që refuzojnë t’u japin përgjigje. Kjo mungesë transparence dhe komunikimi ka shtuar frustimin dhe zemërimin e komunitetit.
Disa banorë pretendojnë se nuk kanë marrë asnjë pagesë për pronat e tyre të shpronësuara, ndërsa të tjerë thonë se u janë ofruar shuma që ata i konsiderojnë qesharake krahasuar me vlerën reale të pronave. Ka raste kur banorëve u është ofruar kompensim për vetëm një pjesë të pronës së tyre, duke lënë pjesën tjetër në një lloj limbo ligjore
2. Akses në autostradë:
Mungesa e hyrje-daljeve në rrugën e re ka krijuar një izolim artificial për komunitetet lokale.
Pavarësisht se rruga kalon pranë fshatrave të tyre, 85,000 banorë të zonës nuk kanë asnjë mundësi për ta përdorur atë. Kjo situatë ka krijuar një izolim artificial, duke ndikuar negativisht në bizneset lokale dhe jetën e përditshme të banorëve.
Mungesa e hyrje-daljeve ka sjellë pasoja serioze ekonomike. Shumë biznese lokale raportojnë rënie të ndjeshme të klientelës dhe janë në prag të falimentimit. Fermerët përballen me vështirësi në transportimin e produkteve të tyre në tregje, pasi rrugët alternative janë më të gjata dhe në gjendje të keqe. Punonjësit e zakonshëm duhet të bëjnë udhëtime të gjata dhe të kushtueshme për të shkuar në punë, duke rritur kostot e jetesës dhe duke ulur cilësinë e jetës së tyre.
3. Rishikim i tarifës:
Tarifa e vendosur për përdorimin e rrugës konsiderohet e lartë dhe e padrejtë për banorët lokalë.
Aktualisht, tarifa prej 2.1 euro (pa TVSH) për një kalim të vetëm është një barrë e rëndë financiare për shumicën e banorëve të zonës. Për shumë familje, kjo tarifë përbën një përqindje të konsiderueshme të të ardhurave ditore.
Banorët argumentojnë se kjo tarifë është veçanërisht e padrejtë për ata që duhet ta përdorin rrugën çdo ditë për punë ose nevoja të tjera të domosdoshme. Për shembull, një punëtor që udhëton çdo ditë për në Tiranë do të duhet të paguajë rreth 100 euro në muaj vetëm për tarifën e rrugës, pa llogaritur kostot e tjera të transportit.
Banorët argumentojnë se një rrugë e ndërtuar pjesërisht mbi tokat e tyre dhe që kalon përmes komuniteteve të tyre, duhet të jetë më e aksesueshme financiarisht për ta. Ata ndihen të diskriminuar nga një tarifë që duket se është vendosur pa marrë parasysh realitetin ekonomik të zonës.
Kjo çështje e tarifës është bërë një simbol i asaj që banorët e shohin si një projekt që favorizon interesat e kompanive private mbi nevojat e komunitetit lokal.
Tensionet mes banorëve dhe autoriteteve kanë arritur kulmin. Në protestat e mëparshme, shpesh janë parë skena të dhunshme, me policinë që ka përdorur forcën për të shpërndarë protestuesit. Gazi lotsjellës është bërë një mjet i zakonshëm për të “qetësuar” situatën.
Drejtori i Policisë së Shtetit, Muhamet Rrumbullaku, ka bërë thirrje për mosbllokim të autostradës, duke theksuar se ajo është e standardeve më të mira. Por çfarë janë këto standarde të larta për banorët që nuk mund të aksesojnë rrugën?
Sot, në orën 19:00, pritet që mijëra banorë të mblidhen sërish. Ata do të vijnë me pankarta në duar dhe shpresë në zemra. Do të vijnë me historitë e tyre të dhimbshme dhe me ëndrrat e tyre të thyera. Do të vijnë me një pyetje të thjeshtë në buzë: “A do na dëgjojë ndokush?”
Ndërsa atmosfera ngryset dhe tensioni rritet, pyetjet që kërkojnë përgjigje urgjente mbeten:
– Ku janë nyjet e lidhjes që parashikoheshin në projekt?
– Pse 85,000 banorë janë lënë pa akses në një rrugë që kalon pranë shtëpive të tyre?
– Kush po përfiton realisht nga kjo autostradë?
– A do të ketë ndonjëherë drejtësi për ata që kanë humbur gjithçka?
Kjo protestë nuk është thjesht për një rrugë. Është për dinjitetin e njerëzve, për të drejtën e tyre për të jetuar dhe punuar në tokën e tyre. Është një thirrje për drejtësi, transparencë dhe respekt.
Sjellja e qeverisë, e cila deri më tani ka zgjedhur të injorojë kërkesat e banorëve, ngre pyetje serioze. A nuk është detyrimi i një qeverie të dëgjojë zërin e qytetarëve të saj? A nuk është betuar ajo për të punuar për të mirën e popullit?
Ndërsa dielli do të perëndojë mbi Thumanë, mbi Kashar, mbi të gjithë Shqipërinë, një dritë tjetër do të ndizet. Drita e qirinjve të protestës, e telefonave celularë që do të filmojnë çdo moment, e shpresës që ende nuk është shuar plotësisht.
Por çfarë do të ndodhë nesër? A do të zgjohet Shqipëria me një realitet të ri, apo do të jetë thjesht një ditë tjetër në kalendarin e zhgënjimeve?
Vetëm koha do ta tregojë. Por një gjë është e sigurt: zëri i banorëve të Thumanës, Kasharit dhe zonave përreth nuk do të pushojë derisa drejtësia të triumfojë. Dhe ndoshta, vetëm ndoshta, kjo protestë do të jetë pikënisja e një ndryshimi real.
