Vrasja e dy motrave Zhaneta Metani dhe Kristina Bardhi ka sjellë në vëmendjen e opinionit publik ndaj dhunës seksuale dhe atë në familje. Kjo histori na tregon se viktimat e dhunës paragjykohen në vend që të mbrohen. Kjo frymë sjell stepjen dhe frikën e viktimave për të denoncuar.
Motra e viktimave Adriana ka treguar më në fund publikisht atë krim që ka nisur kur viktima ishte vetëm 15 vjeçe. “Në fillim mori motrën e madhe, e nxori në rrugë si prostitutë dhe pas një viti ka ardhur e ka marrë motrën time të voglën te babai, ka qenë 15 vjeçe. Babai im i tha se do të të denoncoj…E ka çuar në mal të Dajtit dhe e ka kërcënuar me thikë. Nëse ti më denoncon, do të shuaj si familje. E mori motrën e vogël dhe e çoi në Selanik. I linte shtatzënë dhe i detyronte që t’i shisnin. Janë shitur mbi 10 fëmijë”, deklaroi Adriana.
Qendrat që mbrojnë të drejtat e vajzave dhe fëmijëve
Në fillim ka qenë “Shoqata në Dobi të Gruas” dhe grupe të vogla që kishin në fokus dhunën ndaj grave. Tani ka zëra të larmishëm, që ofrojnë zgjidhje dhe luftojnë për mbrojtjen e fëmijëve dhe vajzave nga dhuna seksuale, mundësojnë denoncimin dhe ndjekjen ligjore të rasteve. Shoqatat e specializuara mendojnë se problemi kryesor qëndron në mentalitetin e krijuar ndaj viktimave.
Në një postim në rrjetet sociale shoqata “Bloom”, duke iu referuar rastit të një përdhunimi shkruan:
“Ne nuk duhet të lodhemi duke vazhduar ta flasim këtë të vërtetë: deklarata që fajësojnë viktimat si kjo, e bëjnë të përjetshme kulturën e përdhunimit në të cilën jetojmë. Ajo mund të ketë ishte cilado prej nesh. Duke nënkuptuar se mënyra se si një person duket, vepron apo jeton zgjon sjellje grabitqare, mbështet një kulturë që lejon ngacmimin seksual dhe dhunën. Përdhunimi nuk ndodh për shkak të veprimeve të një viktime – përdhunimi ndodh për shkak të përdhunuesve. Ndikon tek gratë në mënyrë disproporcionale”, theksohet në këtë postim.
“ Kjo vjen si pasojë e mentalitetit të vjetër mbi rolet gjinore, bisedave në dhomat e zhveshjes, shakave seksiste, misogjinisë së brendshme, turpërimit të grave për pronësinë, objektivizimin dhe ruajtjen e trupave të tyre… e gjithë kjo është në të njëjtin spektër me dhunën seksuale” shkruhet në këtë artikull.
Motoja e qendrës “Bloom” lidhur me këtë temë është: “Duhet të flasim për përdhunimin. Është një epidemi globale. Biseda të lëndon, është e rëndë dhe e tmerrshme, por hap derën për të folur për të drejtën, respektin dhe pëlqimin – këto biseda do të nxisin ndryshime”
“Bloom” është mbështetëse e iniciativës për krijimin e Regjistrit Publik për Autorët e Krimeve Seksuale. “Disa nga ju kanë qenë skeptik mbi krijimin e Regjistrit Publik për Autorët e Krimeve Seksuale. Disa të tjerë nuk kishin mjaftueshëm informacion se çfarë është ky regjistër dhe kujt i shërben në të vërtetë… Ju njohim më tepër me rëndësinë e tij!” njofton “Bloom”
Një qendër tjetër e shquar që merret me trajtimin e denoncimeve të të miturve dhe adoleshentëve për dhunën seksuale është Qendra për Mbrojtjen e të Drejtave të fëmijëve CRCA, e drejtuar nga Altin Hazizaj.
E pyetur nga Iconstyle, qendra ofroi disa të dhëna që tregojnë për përmasat e fenomeni të dhunës seksuale ndaj të miturve.
“Ajo ishte vetëm 12 vjeçe dhe kishte vite që dhunohej seksualisht nga bashkëshorti i nënës së saj 46-vjeçar”, ishte ky njëri rast i ndihmuar nga CRCA.
“16 –vjeçarja kishte muaj të tërë që nuk i shkëputej dot kërcënimit të shokut të saj të klasës, se do ta tregonte videon që kishte realizuar me të dhe disa bashkëmoshatarë”, tregojnë në CRCA.
Qendra në më pak se dy vjet ka arritur që të shpëtojë rreth 31 fëmijë nga dhuna seksuale e ushtruar çdo ditë ndaj tyre. Fëmijët jo vetëm kanë denoncuar dhunuesin e tyre, por edhe kanë përfituar edhe ndihmën falas ligjore, psikologjike, arsimore, përfshi në disa raste edhe zhvendosjen e familjes në një mjedis më të sigurt.
“Përgjatë kësaj periudhe, kemi trajtuar 29 raste, të rreth 31 fëmijëve të moshave nga 4-18 vjeç. Edhe pse raporti midis vajzave dhe djemve është shumë i madh, ajo që vlen të theksohet, është se një numër i konsiderueshëm i vajzave, 6 prej tyre, janë edhe viktima të mundshme të trafikimit dhe shfrytëzimit brenda dhe jashtë Shqipërisë”– shprehet Klaudio Pulaha.
Zyra e hapur nga kjo qendër quhet Barnahus. Aty njoftohet mbi rastet e dhunës seksuale, me anë të telefonatave pranë ALO 116-111. “Mbështetja që i kemi dhënë ndryshimeve në Kodin Penal dhe krijimit të Regjistrit të të Dënuarve të Krimeve Seksuale, tregojnë magnitudën e problemeve me të cilat përballen fëmijët në Shqipëri.” – tha Altin Hazizaj, Drejtor i Përgjithshëm i CRCA, Shqipëri.
Edhe njerëz të shquar të artit janë angazhuar pranë CRCA në mbrojtjen e viktimave të dhunës seksuale.
Kështu, Ermonela Jaho është shpallur Ambasadore Kundër Dhunës Seksuale.
Mundësitë që ofron ligji
Ligji “Për masa ndaj dhunës në marrëdhëniet familjare” përcakton edhe Ministrinë e Arsimit si një autoritet përgjegjës për çështjet e dhunës në familje.
Ligji parashikon: Detyrimin e autoriteteve përgjegjëse që të sigurojnë fshehtësinë e viktimave.
Ligjërimin e policisë /prokurorisë për të paraqitur një kërkesë për urdhër mbrojtjeje për të miturit
Përcaktimin e kohës minimale (24 orë) për nxjerrjen e urdhrit të menjëhershëm të mbrojtjes për të miturit;Përjashtimin e paditësit nga detyrimi për të paguar të gjitha shpenzimet gjyqësore;
Sa prej viktimave të dhunës seksuale drejtohen në polici?
Një sondazh i kryer para disa vjetësh tregon se 44.5% e 570 të anketuarve deklarojnë se kanë përjetuar të paktën një formë të dhunës në familje.
54.1% e femrave përkundrejt 34.9% e meshkujve të këtyre të anketuarve (që janë të moshës 14-65 vjeç) pohojnë se kanë përjetuar të paktën një formë të dhunës në familje.
2.1% nga 254 viktima e kanë raportuar fillimisht rastin në polici, kurse 21.3% ia kanë besuar këtë çështje rrethit të tyre personal (miq, familjarë, kolegë).
Në përfundim, 4% e viktimave e kanë raportuar rastin në polici, ndërkohë që 2% e kanë raportuar edhe në institucione të tjera, si: bashki, spital, OJF, strehëz dhe psikolog.
63.3% nga 264 viktima të dhunës në familje që nuk e kanë raportuar incidentin në asnjë institucion, deklarojnë se këto raste nuk janë mjaftueshëm të rënda për t’u raportuar, ndjekur nga gjysma e tyre që deklarojnë se këto çështje duhen trajtuar brenda familjes.
Faktorë të tjerë frenues në raportimin e dhunës në familje janë: qëllimi për të ruajtur privatësinë e kësaj çështjeje delikate (37.2%) dhe shpresa se ky do të jetë një rast i izoluar (18.2%). Ndërsa 5.5% e këtyre viktimave shprehen se arsyeja e mosraportimit të rasteve të dhunës në familje ka qenë mungesa e besimit se policia mund apo do të bëjë diçka.
Shifrat e policisë
Numri i krimeve seksuale është rritur me 6 raste gjatë muajit Tetor 2020 krahasuar me muajin Tetor 2019.
Gjatë vitit 2019 janë evidentuar gjithsej 1341 raste, ose 33 çështje më shumë se sa në vitin 2018.
