Miliona këpucë të shtrenjta që supozohet të jenë “firmato” në Londër dhe që besohet se vijnë nga Gjermania dhe Italia, në fakt nuk janë gjë tjetër veçse prodhim “Made in Albania”.
Skandali është ekspozuar pas një hetimi në industrinë evropiane të këpucëve, në të cilën vihen re paga të paligjshme dhe kushte tronditëse të punës në fabrikat që prodhojnë këpucë për tregun e Mbretërisë së Bashkuar.
Britanikja “The Guardian”, nëpërmjet një raporti në vendet e Ballkanit, tregon se këpucët prodhohen në vendet e varfra të lindjes dhe shiten shtrenjtë, por kushtet e punëtorëve janë skandal. Investigimi vëren se në Shqipëri dhe vendet e tjera të Ballkanit, punëtorët shfrytëzohen në këtë lloj pune, duke marrë më pak se gjysmë paundi në orë për atë që bëjnë. Po kaq shqetësues është edhe abuzimi me firmat, të cilave u stampohen logo dhe mbishkrime sikur janë prodhuar brenda BE-së, kur në fakt e vërteta është krejt ndryshe dhe mjaft e hidhur.
Sipas raportit, shumë këpucë që mbajnë etiketën e markave të njohura apo vulosen me “Made in Italy”, ose “Made in Germany”, në fakt janë prodhuar nga punëtorët e vendeve të varfra të Evropës Lindore. Nga raporti, është zbuluar se në Shqipëri, punëtorët e prodhimit të këpucëve fitojnë më pak se 49 penny për një orë, duke përfshirë edhe orët e punës shtesë – e cila është e jashtëligjshme edhe në një vend të varfër si Shqipëria.
Raporti është hartuar nga hulumtues të grupeve të ndryshme të të drejtave evropiane dhe është bazuar në intervistat e 179 punëtorë në 12 fabrika. Raporti, mbi të gjitha, dënon ashpër shfrytëzimin e punëtorëve, duke e përshkruar këtë skemë biznesi si “një rrugë ekonomike dhe aspak sociale”. Në kuadër të raportit janë investiguar fabrikat që prodhojnë këpucë për markat e njohura si Zara, Lowa, Deichmann, Ara, Geox, Bata, Leder & Schuh AG, si dhe degët e CCC Shoes & Bags në Poloni dhe Rieker dhe Gabor në Sllovaki.
Raporti i bërë publik për “The Guardian” zbulon të dhëna interesante për kushtet e punës së punëtorëve në Evropën Lindore, duke përfshirë edhe Shqipërinë. Kështu, investigimi ka përfshirë gjashtë vendet evropiane me paga të ulëta: Shqipëria, Bosnjë-Hercegovina, Maqedonia, Polonia, Rumania dhe Sllovakia. Një në tre punëtorë shqiptarë që janë marrë në pyetje kanë treguar se paguhen më pak se paga minimale sipas ligjit, pra më pak se 121 paund në muaj, madje shumë prej tyre nuk harrojnë edhe orët jashtë orarit të punës dhe mungesën e shpërblimeve. Raporti tregon se gratë janë të trajtuara edhe më keq dhe punojnë në kushte skandaloze. Punëtorët shqiptarë, sipas këtij raporti, arrijnë të prodhojnë deri në 60 palë këpucë në ditë.
Në një fabrikë këpucësh në Maqedoni, ku furnizohen markat e këpucëve si Geox, Deichmann dhe Bata, punëtorët thonë se përdorin kimikate të forta, ndaj edhe vazhdimisht ankohen për sëmundje si reumatizma, dhimbjet e shpinës, alergji apo probleme me frymëmarrjes. Po ashtu, ata shtojnë se lëkura e trupit të tyre është shpesh në kontakt me këto lloj kimikatesh të dëmshme, ndërsa dorezat që përdorin gjatë punës nuk kanë rezultatin e dëshiruar.
Rreth 24 miliardë palë këpucë prodhohen çdo vit në të gjithë botën, duke përfshirë rreth 729 milionë vetëm në Evropë. Por çmimet e këpucëve evropiane janë më të larta: mesatarja e eksporteve italiane për një palë këpucë shkon në 39 paund, ndërsa mesatarja e eksporteve kineze për palë shkon deri në 3 paund.
Burimi: The Guardian