Pas riatdhesimit të 4 fëmijëve dhe të një gruaje nga kampi al Hol, qeveria ka rënë heshtje për këtë çështje. Të afërmit e afro 50 fëmijëve shqiptarë që gjenden në dy kampet siriane nuk kanë më lajme. Çfarë po ndodh? Të miturit rrezikojnë jetën në çdo moment në këto kampe. Më poshtë ju sjellim një raport që tregon se si po trajtohen fëmijët aty dhe rolin e shërbimeve sekrete në këtë histori çnjerëzore.
Vendet e Evropës Perëndimore janë akuzuar si bashkëpunëtorë në krijimin e një “Guantanamo për fëmijë” në kampe për familjet e luftëtarëve të dyshuar të Shtetit Islamik (IS) në Sirinë verilindore.
Në një raport, të mërkurën, “Rights and Security International’ (RSI), një grup i të drejtave me qendër në Londër, përshkroi kushtet “e dhunshme, jo-sanitare dhe çnjerëzore” në kampe që kishin çuar në vdekje të pashmangshme të qindra fëmijëve dhe foshnjave.
Sipas raportit, burgosja e vazhdueshme e dhjetëra mijëra grave dhe fëmijëve në kampet e kontrolluara nga kurdët al-Hol dhe al-Roj, përbën një paraburgim të paligjshëm dhe arbitrar në të cilin vendet e perëndimit ishin “të përfshirë direkt”.
Të arrestuarit i ishin nënshtruar “trajtimit çnjerëzor dhe degradues” nga rojet e Forcave Demokratike Siriane (SDF) dhe “rreziqeve ekstreme dhe traumave” që përbëjnë tortura sipas ligjit ndërkombëtar, nënvizon kjo organizatë.
Të paraburgosurat raportuan sulme të dhunshme nga rojet e SDF dhe gratë e tjera brenda kampeve.
“RSI ka marrë raporte të shumta për rrahje, abuzim verbal dhe sjellje shtrënguese nga ana e autoriteteve të kampit,” vuri në dukje raporti.
Disa nëna përshkruan se ishin të mbyllura në qelli të vogla me fëmijët e tyre të mitur ku mbahen deri në disa javë. Nëna të tjera thanë se ato kishin ndarë nga fëmijët e vegjël kur ende ishin duke i ushqyer me gji.
Dhuna seksuale
Abdulkarim Omar, zëdhënësi i Punëve të Jashtme për Administratën Kurde në verilindje të Sirisë, i tha Middle East Eye se autoritetet në rajon nuk kishin burime për të menaxhuar në mënyrë efektive kampet dhe pranoi se mund të jenë bërë gabime.
Ai tha se torturat dhe trajtimi poshtërues ose poshtërues ishin të ndaluara dhe zyrtarët po përpiqeshin të merreshin me situatën në përputhje me ligjin ndërkombëtar.
“Ne jemi përgjegjës për sigurinë e mijëra familjeve të militantëve të IS në kampet al-Hol dhe al-Roj, diçka shumë përtej aftësive tona modeste, për shkak të dështimit të bashkësisë ndërkombëtare për të bashkëpunuar dhe të refuzimit të tyre për të riatdhesuar qytetarët e tyre”, tha ai.
Raporti gjithashtu ngre shqetësime në lidhje me dhunën seksuale dhe shfrytëzimin brenda kampeve, duke theksuar se pas raporteve të shtatzënisë brenda qelive të kampit al-Hol, ku asnjë burrë nuk u ndalua, “ngrihen gjasat reale të shfrytëzimit seksual nga oficerët e SDF-së“.
Por Omar kundërshtoi se të burgosurit meshkuj adoleshentë që mbaheshin në seksionin e grave ishin përgjegjës për shtatzënitë dhe tha se siguria e burgut ishte përgjegjësia e rojeve femra të SDF.
“Politika strategjike”
Sipas raportit, një shkak kryesor i dhunës në kampe ishte konflikti midis grave që qëndrojnë të përkushtuara ndaj ideologjisë së IS dhe atyre që janë, ose perceptohet të jenë më pak aderuese.
Yasmine Ahmed, nga “Rights and Security International” citon rastin e një vajze 14-vjeçare Azerbajxhanase e cila thuhet se ishte mbytur me litar pasi u dënua nga një “gjykatë” e IS brenda kampit me akuzën se nuk kishte mbuluar fytyrën e saj siç duhet.
Ahmed, drejtore ekzekutive i RSI, tha se refuzimi i vazhdueshëm i shumicës së vendeve evropiane për të riatdhesuar shtetasit e tyre, i kishte lënë ata të bllokuar në kushtet ku vdekja e fëmijëve është rutinë.
RSI vlerëson se janë 642 fëmijë evropianë që mbahen aktualisht në kampe. Raporti bazohet në dëshmitë dhe provat e mbledhura gjatë vizitave në kampet al-Hol dhe al-Roj.
Të paktën 371 fëmijë janë regjistruar të kenë vdekur në kampin kryesor al-Hol në 2019. Të paktën 60 fëmijë vdiqën midis janarit dhe gushtit të këtij viti (2020) , sipas Medicins San Frontieres.
Shumë nga ato vdekje kanë qenë për shkak të kushteve të parandalueshme dhe të shërueshme si pneumonia, dehidrimi dhe kequshqyerja, ndërsa foshnja të tjera në al-Hol kanë vdekur nga plagët me armë zjarri, në zjarret e tendave dhe nga helmimi me monoksid karboni, zbulon raporti i RSI.
“Kjo është më shumë sesa të mbyllësh sytë. Këto shtete po përfshihen në mënyrë aktive në një politikë që po i lë këta njerëz në këto kushte të tmerrshme jashtë ligjit. Ata po e bëjnë atë në mënyrë aktive, sepse ata kanë thënë se qasja e tyre e sigurisë është t’i lënë ata atje,“, tha Ahmed.
“Kjo është një politikë strategjike. Është një devijim moral të kesh një politikë strategjike e cila po lë kryesisht fëmijët në një kamp paraburgimi të vdesin”, përfundon Ahmed.
Pengesa e riatdhesimit
Shtetet e Bashkuara gjithashtu u kanë kërkuar vendeve të tjera të marrin përgjegjësi për qytetarët e tyre dhe kanë ofruar ndihmë për riatdhesimet. Nathan Sales, koordinator për antiterrorizëm brenda Departamentit të Shtetit, tha në një konferencë javën e kaluar se ishte koha që vendet e tjera të veprojnë.
Në të kundërt, qeveritë në disa vende hapur beteja ligjore për të penguar riatdhesimet. Këtë javë, qeveria e Mbretërisë së Bashkuar shkoi në Gjykatën e Lartë, në një përpjekje për të rrëzuar një vendim që urdhëron atë të lejojë kthimin e Shamima Begum (një banore e kampit Al Hol) në mënyrë që ajo të jetë në gjendje të apelojë heqjen e shtetësisë së saj.
Avokatët e qeverisë angleze thanë se Begum, një nga shtetasit e huaj e morën nga Londra në moshën 15 vjeç dhe e çuan në territorin e kontrolluar nga IS, përbën një “kërcënim të sigurisë kombëtare” për Britaninë e Madhe.
Shumica e vendeve perëndimore gjithashtu kanë refuzuar thirrjet për të riatdhesuar shtetasit e tyre – me përjashtim të disa fëmijëve kryesisht jetimë – me arsyetimin se nuk kanë zyra konsullore në Siri.
Por shoqata RSI tha që shërbimet sekrete nga Mbretëria e Bashkuar, Franca, Gjermania, Belgjika dhe Holanda kishin një prani në kampe dhe ekzistonte një “metodë e paracaktuar dhe e testuar e riatdhesimit” për nxjerrjen e njerëzve kur qeveritë vendosin ta bëjnë këtë .
“Ky raport përcakton se Mbretëria e Bashkuar dhe shtetet e BE-së janë të implikuara drejtpërdrejt në terren në verilindje të Sirisë dhe kanë një fuqi të drejtpërdrejtë dhe specifike për t’i dhënë fund vuajtjeve të këtyre grave dhe fëmijëve“, tha ai.
Raporti sugjeron që një pjesë e grave dhe fëmijëve në kampe nuk ishin të përkushtuara ndaj kauzës së IS dhe nuk përbënin një rrezik sigurie që justifikonte ndalimin e tyre të gjatë dhe të paligjshëm.
Shumë prej tyre raportuan se ishin detyruar ose manipuluar për të udhëtuar në Siri nga burrat e tyre ose nga rekrutuesit e IS.
“Për shumë prej grave të intervistuara, trajtimi islamofob në vendet e tyre të origjinës ndikoi në vendimin e tyre për të udhëtuar në Siri. Ato shkuan atje në kërkim të një vendi ku mund të jetonin dhe praktikonin fenë e tyre në paqe“, thekson raporti.
