Ministria e Kulturës ka nënshkruar një marrëveshje për menaxhimin e Parkut të Butrinit për 10 vitet e ardhshme me një fondacion të huaj i njohur si “Fondacioni Shqiptaro-Amerikan për Zhvillim (AADF)”. Ky fondacion kontraktoi dhe financoi një kompani angleze “Prince & Pearce” për hartimin e projektit të planit të menaxhimit të parkut të Butrintit, që ka vetëm dy punonjës dhe disa asete qesharake në llogarinë bankare (Kliko këtu). Por përtej kësaj ky vendim i Ministrisë sonë të Kulturës është në shkelje të plotë më legjislacionin shqiptar dhe Konventën e Parisit për Trashëgiminë Botërore, në të cilën është bërë palë edhe Shqipëria.
Lëvizjet e shëmtuara të qeverisë për t’i lënë në dorë Parkun e Butrinit të huajve
Qeveria shqiptare ka bërë një lëvizje në legjislacion, që i ka hapur rrugën administrimit të Parkut të Butrintit nga kompanitë e huaja. Studiuesi dhe eksperti i të drejtës ndërkombëtare, Agron Alibali, ka zbuluar se qeveria shqiptare ka miratuar ligjin nr. 27/2018 “Për trashëgiminë kulturore e muzetë” dhe saktësisht nenet 171-173 e kanë bërë të “ligjshëm” veprimin e tyre të turpshëm.
Neni 171.1 thotë se “Pasuritë kulturore në pronësi publike administrohen në formë direkte ose indirekte”. Ky administrim indirekt u hap rrugën “fondacioneve të posaçme të trashëgimisë kulturore” (Neni 171.3.a).
Ndërsa Neni 172 u jep kompetenca më të gjera administrimi këtyre fondacioneve të posaçme të trashëgimisë kulturore dhe në këtë formë lindi e drejta e menaxhimit të Butrintit jo nga institucionet e shtetit shqiptar, por nga fondacionet e huaja.
Vendimi në shkelje të plotë të Konventës së Parisit
Megjithëse gjithçka është kopsitur mirë për t’ju hapur rrugën të huajve në menaxhimin e Butrintit, qeveria dhe Ministria e Kulturës janë në shkelje me Konventën e Parisit, që si një marrëveshje ndërkombëtare e ratifikuar ka epërsi ndaj ligjeve tona. Studiuesi Agron Alibali thekson se Konventa e Parisit shpreh fare qartë në nenin 4 se “detyra për të siguruar identifikimin, mbrojtjen, konservimin, prezantimin dhe përcjelljen për brezat e ardhshëm të trashëgimisë kulturore dhe natyrore[…] që ndodhet në territorin e tij i takon në mënyrë parësore atij Shteti”. Kështu shteti ynë nuk mundet t’i plotësojë këto detyra, përderisa ka vendosur të mos e menaxhojë vetë Parkun e Butrintit.
Konventa e ka të caktuar qartë edhe rolin e fondacioneve publike/private, që nuk duhet kurrsesi të kenë rol menaxhimi, e aq më tepër të jenë të huaja. Në nenin 17 të Konventës së Parisit thuhet se këto fondacione duhet të jenë vendase dhe se mund të angazhohen vetëm për qëllime filantropike.
“Shtetet Palë të kësaj Konvente do të marrin në konsideratë ose do të inkurajojnë ngritjen e fondacioneve ose shoqatave vendase publike ose private, qëllimi i të cilave është të ftojnë donacione për mbrojtjen e trashëgimisë kulturore dhe natyrore sikurse përcaktohet në Nenin 1 dhe 2 të Konventës”, shkruhet në nenin 17, thekson Alibali.
Kjo do të thotë se fondacionet e huaja nuk mund të ofrohen për donacione dhe aq më tepër të mendojnë për menaxhimin e një siti të trashëgimisë kulturore. Një skandal kaq i madh vë dhe një herë në dukje faktin se institucionet tona kanë degraduar dhe tashmë e vetmja gjë që u intereson pushtetarëve tanë është që të mbushin xhepat me para e të vazhdojnë rrugën me shkatërrimin e vendit.
