Të gjithë e kujtojnë këngën që i dha famë dhe dashurinë e gjithë shqiptarëve Ermal Metës, “Vietato Morire”. Me këtë këngë Meta konkurroi në Sanremo-n e vitit 2017, pavarësisht se nuk doli fitimtar në skenë, fitoi zemrat e të gjithë bashkatdhetarëve të tij.
Kjo këngë është bërë shpesh temë debatesh, duke u përfolur si një tekst kushtuar të atit të tij të dhunshëm. Ndërsa vet Ermali vendosi që të mos bënte deklarata kundër të atit, në media është shkruar tashmë prej një viti për marrëdhënien mes tij dhe Gëzim Metës, nga fëmijëria deri tani që jetojnë larg njëri-tjetrit.
Pas koncertit që zhvilloi në Shqipëri në 1 qershor, Ermali deklaroi e kjo është çështje e mbyllur dhe nuk do ta takojë kurrë babanë e tij. Ai ka thënë se edhe disa krijime artistike të tij i kushtohen fëmijërisë së vështirë dhe dhunës nga babai.
Por babai i Ermal Metës vendosi që të rrëfehet për të treguar anën e tij të historisë, pa dhënë detaje. Përmes një letre publike që ia adreson djalit të tij, ai kërkon nga Ermali që së paku të ulen dhe të flasin për të shkuarën ku mes të tjerash thotë se, do t’ia falë edhe fjalët që ka thënë publikisht në adresë të tij.
“Ai është ushqyer me urrejtje për babanë, por unë nuk e kam dhunuar kurrë”, shkruan Gëzimi.
Ai thekson se Ermali kujton gjyqin e divorcit mes prindërve, “një gjyq tepër i ashpër”, por që dhunë nuk ka pasur kurrë nga ana ime thotë Gëzimi.
Letra e plotë:
Në datën 30 maj 2018, dy ditë para koncertit të Ermalit ishim mbledhur me disa shokë të shoqatës së emigrantëve të Greqisë, dhe po diskutonim për disa probleme që na shqetësojnë në një bar-kafe pranë sheshit Skënderbej. Në bisedë e sipër, njëri nga shokët më thotë:
– Ke ardhur për koncertin që do të japë djali më 1 qershor?
– Po, – i thashë.
Një person i tretë që nuk e dinte këtë gjë, më thotë:
– Pse, ti je babai i tij?
– Po, – iu përgjigja.
Ai po më shikonte me kërshëri duke mos m’i ndarë sytë për asnjë çast.
– Më fal, – i them, – por çka këtu për t’u habitur.
– A e di ti si e kam përfytyruar unë babanë e këtij? – ma priti ai. – Një person 190 cm të gjatë, kokërruar, me tatuazh dhe me shkop ose me një rrip në dorë, ku mezi priste me padurim të rrihte djalin e vet çdo mbrëmje.
Pa e zgjatur më tej, ky ishte imazhi që ishte krijuar për personin tim. Megjithëse buzëqesha me zor, ndjeva një trishtim të cilin nuk munda të arrij ta ndrydhja brenda vetes. Pra arsyet për të cilat po jap këtë intervistë, janë dy:
E para, duhet t’u them të gjithë njerëzve që unë nuk jam ai që përshkrova më lart, por një njeri krejt tjetër.
E dyta, në pamundësi të mungesës së dialogut me Ermalin, nuk më ngelet gjë tjetër veçse të përdor mikrofonin dhe lapsin e letrën për komunikimin tim me të. Ai më njeh pak dhe unë kam detyrimin t’i shpjegoj se kush jam. Fillojmë me të parën që ka të bëjë me CV-në time.
Kam mbaruar shkollën e mesme të muzikës, në degën flaut, në vitet ’80. Kam punuar si mësues muzike dhe si orkestrant në orkestrën e qytetit të Fierit. Kurse sot e kësaj dite vazhdoj të marr pjesë në orkestrën e qytetit të Agrinios në Greqi. Gjatë periudhës në emigracion kam dhënë mësime në degën e flautit në Greqi – Agrinio.
Në vitet 1985-1990 kam vazhduar universitetin në Shkodër në degën Histori-Filologji, ku më pas u diplomova në Universitetin e Tiranës, në janar 1993. Në vitet 1990-1996 kam punuar si mësues në shkollë të mesme (gjimnaz), duke dhënë mësim në lëndët Histori, Filozofi, Sociologji, Pedagogji etj. Krahas dhënies së mësimit në shkollën e mesme, kam dhënë kontribut edhe në studentët e veçantë duke ndihmuar si konsulent në mbrojtje diplome, në të cilën ata kanë pasur nevojë. Gjatë gjithë karrierës sime si muzikant, nuk kam pasur asnjë rast dhune të drejtpërdrejtë ose të tërthortë. Të gjitha këto që po them janë lehtësisht të verifikueshme.
Për mua shprehjet që përdoreshin atëherë si p.sh. “kush të rreh, të do” ose kishte raste kur mësuesi e rrihte nxënësin dhe prindi i thoshte “mirë ta bëri, na edhe një pëllëmbë nga unë”, i kam urryer dhe i urrej edhe sot. Unë nuk jam dakord as me edukimin biblik ose spartan që praktikohet rëndom edhe sot. Për mua, mjeti më i mirë është komunikimi.
Pas vitit 1996 jeta ime ka vazhduar si emigrant në Greqi. Nga martesa ime e dytë, familja përbëhet nga bashkëshortja me profesion piktore dhe dy fëmijët, të cilët këtë vit mbarojnë universitetet përkatëse në Greqi. Kam një integritet të lartë moral e shoqëror në të gjithë shoqatën e emigrantëve të qytetit ku ata më kanë zgjedhur edhe kryetar të kësaj shoqate.
Kjo CV që unë kam nuk është shumë e pasur, por është e pastër. Si edukator i atij brezi e më vonë, obligimi im ka qenë komunikimi, dialogu, dëgjimi, deduksioni, analiza e si pasojë, konkluzioni.
Fjala dhunë për mua është atavizëm. Mbase do të duket patetike, por nga viti 1978 e deri më sot, nuk kam ngritur dorë asnjëherë, as te pesë fëmijët e as te nxënësit në përgjithësi. Unë kam një natyrë që ndihem i fyer po të më respektojnë ose të më duan nga frika. Unë kam punuar me shokë, kolegë, e të gjithë më njohin.
Atëherë shtrohet një pyetje e thjeshtë retorike: “Pse djali juaj flet për një dhunë në familje? A mos vallë ai ka fantazi apo mos vallë është ushqyer me një urrejtje nga të tjerët?”.
Të dashur qytetarë!
Në mënyrë që t’i japim përgjigje këtyre pyetjeve, duhet të kaloj pak prapa në kohë. Me mamanë e Ermalit, pra me ish-bashkëshorten time, u njohëm e u dashuruam në shkollën e mesme të muzikës në Durrës. Unë isha në degën e flautit kurse ajo vazhdonte për violinë. Në vitin 1980 ne u martuam. Pas 5 muajsh martese, unë shkova ushtar dhe ish-bashkëshortja jepte mësim në shkollën e muzikës të qytetit të Fierit, në degën e violinës. Për mua ajo periudhë ka qenë një nga momentet më të vështira. Fakti që unë isha ushtar, larg saj, më trishtonte edhe se ajo ishte shtatzënë. Kisha vetëm 4 muaj që isha larguar nga shtëpia dhe më mundonte mendimi se ajo do të lindte dhe unë nuk do të isha pranë saj. Duke u përpjekur me të gjitha mënyrat ku disa syresh ishin shumë të vështira për t’u bërë nga ana ime dhe me ndihmën e disa miqve të babait tim, u bë i mundur një shtrimi im në spitalin ushtarak të Fierit, që të isha pranë saj në momentet e lindjes, pasi spitali ushtarak dhe shtëpia e lindjes ishin dy godina pranë e pranë njëra-tjetrës. Pata një gëzim shumë të madh pasi mbas 4 muajsh ndarjeje do të ishim pranë njëri-tjetrit. Meraku ishte i madh pasi ishte lindja e parë dhe ajo ishte e vogël për këtë sfidë. Më 20 prill Ermali lindi dhe unë ndjeva diçka që nuk e kisha provuar më parë. Pas një periudhe të vështirë prej dy vitesh e pak, me ndihmën e prindërve të mi, u bëmë me shtëpi. Unë isha vetëm 25 vjeç dhe më së fundmi kishim një shtëpi, të cilën e ëndërronin jo pak njerëz në atë periudhë. Me punën tonë dhe me ndihmën e prindërve tanë, arritëm ta kompletonim shtëpinë me orenditë e duhura. Të gjitha nuk i blinim dot, por disa i bëra edhe vetë, pasi më vinte ndoresh. Në momentin para marrjes së shtëpisë, ne ishim bërë edhe me një djalë tjetër, ku edhe në këtë periudhë unë isha prapë ushtar, por tashmë gjërat kishin ndryshuar pasi nuk ekzistonin ato vështirësi që kalova në periudhën e lindjes së Ermalit. Ushtrinë e bëja në Fier dhe isha më i lirë.
Në vitin 1985, mua më doli e drejta e studimit për të vazhduar universitetin me korrespondencë në Shkodër. Lexoja shumë sidomos në sezon provimesh, pasi nuk e kisha luksin të kthehesha në asnjë provim se dyfishohej shpenzimi.
Më 4 janar 1987 erdhi në jetë vajza e madhe, pra fëmija e tretë. Punët dhe vështirësitë tashmë ishin shtuar dhe unë përpiqesha të kontribuoja sa mundja. Vështirësitë shtoheshin edhe për faktin se ish-bashkëshortja shkonte çdo pasdite në orkestrën e qytetit dhe unë në këtë periudhë isha me provimet e universitetit. Në këtë periudhë kemi një ndihmë të madhe nga prindërit e mi, pasi kujdeseshin shpesh për mbajtjen e tyre. Fëmijët kishin, të themi, dy vatra pasi shtëpia e prindërve ishte shumë afër me shtëpinë tonë. Nuk e harroj sidomos ndihmën e babait tim, i cili dergjej përditë në radhët e gjata të ushqimeve me përpjekjen maksimale që fëmijëve të mos u mungonte asgjë. Këtyre radhëve nuk u shpëtoja dot as unë. Një ndihmë të madhe ka dhënë edhe motra ime për dashurinë që ka dhënë sidomos për Ermalin, duke e marrë me vete në shumë ekskursione ku ajo shkonte me shkollën e saj. Ajo ka aq shumë fotografi me Ermalin sa që nuk kemi ne të gjithë bashkë. Do të isha mosmirënjohës në qoftë se nuk do të përmendja edhe ndihmën e ish-vjehrrës sime, e cila sado që jetonte në Vlorë, ndihmonte me sa mundësi që kishte. Ruaj shumë respekt për të.
Pra në vitet 1980-1990 në familjen tonë kemi të bëjmë me një familje klasike shqiptare, me dritëhijet e veta dhe me problematikën e tyre të rutinës së përditshme. Problematikat ishin minimale për faktin se fëmijët ishin të mbarë dhe se regjimi i asaj kohe nuk lejonte vese e probleme stresonte te fëmijët. Këto i dimë të gjithë. Kjo gjendje e mirë e familjes vazhdoi deri në pranverën e vitit 1990. Në këtë vit ndodhi ajo që unë e quaj apokalipsi i familjes sime. Pa hyrë në detaje, pas nuk i intereson askujt, ekuilibrat u prishën, familja kaloi një depresion të thellë, ku palët tashmë kishin kaluar në llogore dhe çdo gjë kaloi drejt divorcit. Tashmë paqja kishte mbaruar dhe mes nesh filloi e ashtuquajtura luftë që po na ndjek edhe sot.
Në situatën e debateve, të cilat ishin verbale u përpoqa në çdo rast të ruaja gjakftohtësinë. Në të gjitha këto debate verbale, Ermali ishte pjesëmarrës. Ai ishte pjesëmarrës në gjyq, ky gjyqi nuk i la shije të mirë. Gjyqi ishte i ashpër, por ju siguroj se ishte më pak i ashpër se shumë biseda televizive që ndodhin sot me analistë të ndryshëm në shumë kanale televizive. Kemi parasysh se gjyqi zhvillohej në kohën e diktaturës, ku të gjithë qëndronin gatitu para gjykatësit. Pavarësisht nga e gjithë kjo, e vërteta është se në atë gjyq, ai është ndjerë i dhunuar.
Pas përfundimit të gjyqit, çdo gjë kaloi në vitin zero. Takimet u refuzuan edhe për faktin se gjakrat ishin të nxehta. Vitet 1990-1993 pas divorcit, më lanë me një trishtim dhe me një depresion, të cilin e kalova shumë vonë.
Fëmijët, sidomos Ermali refuzonte takimet me mua. Me sa kuptohej, Ermali nuk e kishte inatin vetëm me gjyqin e zhvilluar, por atij në mënyrë sistematike i flitej me urrejtje kundër meje. Në vitin 1994 fëmijët largohen për në Itali me mamanë e tyre. Pata një trishtim tjetër, se jo vetëm nuk më pyeti kur i mori fëmijët, por të paktën të kisha një adresë, ku në një të ardhme të mundja të komunikoja.
Unë, që të jem i sinqertë, jo se do refuzoja largimin e tyre, por kam përshtypjen se kisha të drejtën absolute të dija se ku shkonin dhe të komunikoja me ta. Pas njëfarë periudhe, arrita të marr një numër telefoni. Kontaktin e parë e pata në telefon me Ermalin, i cili më refuzoi bisedën. Mendova se është akoma i vogël dhe se kur të rritej do të uleshim një herë si dy burra për të qartësuar shumë gjëra me ftohtësi, e cila për fat të keq nuk ndodhi asnjëherë. Me vajzën pata disa kontakte, kurse me djalin e dytë shkëmbyem disa mesazhe në facebook. Jetën e tij artistike unë e kam ndjekur nga larg dhe pavarësisht se nuk takoheshim, mua më gëzonte fakti se ai po bënte hapa të rëndësishëm në karrierën e tij. Besova se diçka po ndryshonte për mirë kur befas Ermali artikulon dhunën kundër meje. Pavarësisht kësaj, mua më vinin shumë mesazhe urimi nga shumë shokë e miq të mi, që më njihnin nga afër. Pas një qetësie relative filloi një debat i heshtur mesazhesh për një shprehje që unë përdora në përgjigje të shkrimeve që më bënin miqtë e mi. Shprehja që unë përdora ishte se “dardha do të bjerë nën dardhë”. Ky është një zhargon i thënë shpesh dhe unë kisha parasysh se edhe unë kisha kënduar në rininë time të hershme. Me këtë nuk doja të merrja meritat e askujt, por ishte thjesht pjesa e ADN-së që ai ka tek unë.
Në shumë intervista dhe në festivalin e Sanremos shikoj një shtim të sulmit kundër meje me të ashtuquajturën dhunë. Për mua nuk kishte shumë rëndësi fakti që po më ofendonte në festivalin e Sanremos, por kishte rëndësi karriera e tij. Ai kishte një kreshendo në karrierë dhe kjo duhej inkurajuar. Kënaqesha shumë kur këndonte, por mërzitesha shumë kur artikulonte fjalë fyese kundër meje. Shpesh e shikoja me syrin e komercialitetit.
Gradualisht unë po bëhesha si simbol i dhunuesit të pashembullt. Filluan telefonatat nga shumë televizione këtu. Krahas këtyre, këtu filluan të më telefononin edhe nga Italia, në mënyrë që të jepja intervistë. Nuk munda të pranoja kurrsesi të jepja intervistë, pasi djali ishte në një pozicion në të cilin po ndërtonte emrin e tij të ri si kantautor. Shumë shokë e miq të afërm më thoshin se “si e pranon ti që djali të thotë “bastard”. Ku është parë e dëgjuar një ofendim kaq i rëndë. Më shumë u shqetësova kur ajo shprehja që tha kundër meje iu kthye në bumerang. Ai, pa e kuptuar, po vetërrezikonte disi karrierën e tij.
Përfaqësimi që i bëri Italisë në Eurovision dhe koncerti pas kësaj në Tiranë, e bënë që të ishte një artist i plotësuar. Tashmë kishte ardhur momenti që emri punonte për të. Me dëshirën për ta parë dhe me shpresën për të folur me të, vij në Tiranë në datën 30 maj. I shkruaj një letër që e dorëzoj në recepsionin e “Plazës”, me numrin e telefonit brenda. Pas kësaj nuk mora përgjigje. Në darkën e 1 qershorit, bie në kontakt me një nga personalitetet e Bashkisë së Tiranës, ku m’u premtua një takim me të, por pa sukses. Nga shumë intervista që dha në Shqipëri, një gazetar e pyeti se “A do të kishte dëshirë të takohej me babanë?”. Përgjigjja e tij ishte lakonike: “S’dua, pikë”. Pra ishte në vazhdën e të gjithë refuzimit që ka bërë prej vitesh. Refuzimi i tij më trajtonte sikur unë isha personi që kisha bërë të gjitha të zezat e kësaj bote. Me një të rënë të la[sit fshihej gjithë ajo periudhë 10-vjeçare, plot sakrifica, punë, përpjekje. Duke pasur parasysh të gjitha këto probleme që u trajtuan, unë do t’i thosha Ermalit të mos nxjerrë konkluzione nga momenti i depresionit të familjes që kaluam. Ai nuk duhet të skicojë portretin tim pa më njohur mua mirë. Populli thotë se nuk duhet të dëgjojmë vetëm nga një vesh. Në momentin që mua m’u mbyllën të gjitha rrugët e komunikimit, u detyrova të ndaj të gjithë këtë histori me publikun, i cili duhej të mësonte se babai i tij nuk është “TERAS”, por një zotëri që gëzon respekt në shoqëri. Momentet që ndava me ju janë vetëm një pjesë e vogël e historisë dramë të familjes sonë. Detajet e shumta njerëzore, probleme të tjera të bukura, stresuese, melankolike, depresive, dritëhije të adoleshencës, vështirësitë e ushtrisë, konspiracione të mirëfillta e shumë të tjera, unë kam vendosur që t’i pasqyroj në një libër autobiografik, i cili ka filluar të shkruhet pak kohë më parë. Mendoj se të tre fëmijët e mi dhe gjithë publiku do të shikojnë dhe do të mësojnë në këtë libër se babai i tyre jo vetëm që nuk ka qenë dhunues, por është përpjekur sa ka mundur që t’i rrisë me dashuri. Kemi parë që njerëzit kanë qenë në hasmëri dhe e kanë lënë pas të kaluarën. Njeriu, duke ngelur peng i së shkuarës, pengon të ardhmen. Dialogu dhe komunikimi bëjnë që gjërat të ecin përpara. Urrejtja vret dhe ne kemi nevojë më shumë se kurrë për shumë dashuri.
Unë jam pjesë e identitetit tuaj. Gjërat nuk mund të zhbëhen pa u konsumuar biseda. Prisja gjithmonë që djali i madh të ulej përballë meje dhe të më thoshte një ditë të gjitha gjërat që ndiente dhe të priste prej meje ato që kisha unë për t’i thënë. Pas kësaj le të jepte kartonin e kuq. Unë, sido që të jetë, e kam falur për të gjitha gjërat që ka folur në adresën time. Unë jam i hapur për çdo gjë. Rinaldi, djali im dhe vëllai i tij, thotë: “Le t’i japin Çezarit atë që është e Çezarit”.
Me respekt GËZIM META!
