Që prej datës 10 mars, me urdhër të qeverisë, thuajse çdo aktivitet tregtar në Republikën e Shqipërisë u detyrua të mbyllte dyert në kuadër të masave mbrojtëse ndaj pandemisë së koronavirusit që pushtoi botën mbarë. Ndër këto aktivitete, përfshiheshin sigurisht dhe qendrat tregtare, të cilat për shkak të rrezikshmërisë që paraqesin, janë ndër të fundit në listën e subjekteve për t’i rihapur.
Kjo do të thotë se për plot 2 muaj, bizneset që operojnë në këto qendra nuk kanë pasur asnjë të ardhur nga shitjet dhe situata pritet të jetë e tillë edhe për javët ose (në rastin më të keq) muajt në vijim, derisa frika nga infektimi me COVID-19 të jetë shuar.
Kjo është dhe arsyeja përse administratorët e këtyre bizneseve kanë shtangur kur në muajin prill, atyre u ka ardhur fatura për të paguar qiratë, si të ishte një periudhë e zakonshme qetësie, në një kohë kur vetë qendrat kanë qenë të mbyllura.
Një të njëjtin mendim duket se kanë qenë pjesa më e madhe e drejtuesëve të këtyre qendrave, duke filluar me TEG dhe QTU e duke vazhduar me Ring Center, Toptani Shopping Center si dhe dy qendrat më të mëdha në Durrës: Blue Star dhe Flagship.
Ndër të vetmit që ka bërë përjashtim ka qenë qendra tregtare Kristal Center, që i ka ofruar qiramarrësve një ulje prej 50% të kostos së qirasë, duke lehtësuar sadopak bizneset që po luftojnë për mbijetesë.
Një strategji e tillë ka shkaktuar shqetësim të jashtëzakonshëm mes sipërmarrësve që ushtrojnë aktivitetin e tyre në qendrat tregtare në fjalë.
“iconstyle.al” ka kontaktuar me menaxherë e administratorë të disa prej brandeve më në zë në vendin tonë, të cilët shprehen të zhgënjyer e të tradhtuar nga mënyra sesi qendrat tregtare kanë zgjedhur ta zgjidhin këtë situatë.
“Është e padëgjuar dhe tërësisht absurde! Në të gjithë rajonin, sepse nuk po marr mundimin ta krahasoj me Europën Perëndimore, Shqipëria është i vetmi vend ku qendrat tregtare kanë vepruar në mënyrë të tillë. Jemi thellësisht të zhgënjyer!”-shprehet menaxheri i një prej brandeve me famë ndërkombëtare që numëron disa dyqane në Shqipëri
Ai e krahason situatën në vendin tonë me Kosovën dhe Maqedoninë fqinje, ku përfaqësuesit e qendrave tregtare kanë qenë të parët që kanë kontaktuar bizneset që janë pjesë e tyre duke u komunikuar pezullimin e qirave deri në korrik dhe ndryshimet në pagesa që do të negociohen në vijim. “Në Kosovë dhe Maqedoni drejtuesit e qendrave tregtare nuk e bëjnë një gjë të tillë për mirësjellje, por e kanë kuptuar situatën: nëse këto biznese falimentojnë, rrjedhimisht qendrat falimentojnë. Është e qartë që jemi në një krizë, por qendrat tregtare nuk mund ta shkarkojnë këtë presion tek biznesi që i mban në këmbë. Kjo është një mënyrë të menduari afatshkurtër dhe e papërgjegjshme.”-shprehet ai.
Megjithatë, eksperiencat e bizneseve të shumta në këtë rast kanë qenë të ndryshme, çka flet për një diferencim që po u bëhet subjekteve në mënyrën sesi po negociohet. Dikush shprehet se i është propozuar që nëse e paguan në kohë qiranë do t’i falet 20%, dikujt i është kërkuar e plotë ndërsa dikush tjetër refuzon të flasë mbi propozimin që i është bërë, çka të bën të dyshosh mbi mënyrën se si po menaxhohet kjo situatë dhe diskriminimi që po i bëhet bizneseve të caktuara.
Por teksa askush nuk shprehet i kënaqur me propozimet e bëra dhe të gjithë kanë ende shpresa tek negocime të mëtejshme, nuk janë të paktë ata që shprehen se në rast se nuk ka asnjë ndryshim në qendrimin e qendrave tregtare, do t’i drejtohen ligjit, çka ka nxjerrë në pah dhe kontratat problematike. Në këto kontrata, mesa duket pretendohet që edhe në rastin e ngjarjeve të shkaktuara nga Forca Madhore, qiramarrësit të vijojnë të shlyejnë detyrimet e tyre,, si të ishin në kohë qetësie, në mospërputhje të plotë me legjislacionin në Republikën e Shqipërisë që në rrethana të jashtëzakonshme, siç është Gjendja e Fatkeqsisë Natyrore, pezullon përkohësisht përmbushjen e detyrimeve.
Por sikur të mos mjaftonte çështja e qirave, një tjetër problematikë është shfaqur për bizneset që operojnë në qendrat tregtare: ai i shpenzimeve të përbashkëta. Pavarësisht se këto biznese kanë qenë të mbyllura prej 2 muajsh, qendrat tregtare kanë faturuar shpenzimet e përbashkëta siç janë siguria dhe pastrimi në vlera të plota, sikur asgjë të mos kishte ndryshuar.
Të gjendur në këto kushte, sipërmarrësit kërkojnë një rishikim të kontratave për shkak të një ndryshimi drastik të kushteve për të cilat ata kanë nënshkruar paraprakisht dhe e ardhmja, për të dyja palët, duket tejet e paqartë.
Me hapjen e qendrave tregtare të hënën e 18 majit, pritet që puna gradualisht të rinisë, por sa janë gjasat që biznesi t’i rikthehet normalitetit në kohën që vijon të jetë i pranishëm rreziku i infektimit?
Nga qeveria nuk ka ende një vendim për rinisjen e aktivitetit të transportit publik dhe qytetarët janë ende të detyruar të lëvizin vetëm brenda fashave orare të lejuara, çka nënkupton një numër drastikisht më të ulët të vizitorëve në qendrat tregtare.
Gjithashtu, ndryshe nga më parë, qendrat tregtare do të funksionojnë nga e hëna në të premte, brenda orarit 09:00-17:00. Të gjitha këto ndryshime dalin jashtë kushteve për të cilat qiramarrësit kanë firmosur në kontrata dhe nëse palët nuk do arrijnë të negociojnë, gjasat janë që së shpejti të mund të përballen në sallën e gjyqit.
