The New York Times/ Kur Amerikanët mendojnë për komunizmin në Evropën Lindore, ata kujtojnë kufizimet e udhëtimit, peizazhet e zymta të betonit gri, burrat dhe gratë e mjera që vuanin në radhët e gjata për të bërë pazar, në marketet boshe dhe shërbimet sekrete, që zhbironin në jetët private, të qytetarëve. Edhe pse shumica prej këtyre janë të vërteta, kjo pjesë e jetës komuniste nuk e shfaq panoramën e plotë të historisë.
Disa mund të kujtojnë se gratë e bllokut, Lindor përfituan shumë të drejta dhe privilegje të panjohura për demokracitë liberale të asaj kohe, duke përfshirë investime madhore të shtetit, në arsimimin dhe trajnimin e tyre dhe bashkëpunimin e tyre me forcën punëtore.
Por ka edhe një tjetër avantazh që ka marrë më pak vëmendje: Gruaja nën sistemin komunist kishte më shumë kënaqësi seksuale.
Një studim sociologjik krahasues i Gjermanëve të Lindje dhe Perëndimit i realizuar pas ribashkimit, në 1990, zbuloi se gratë lindore kishin dy herë më shumë orgazma sesa gratë perëndimore. Kërkuesit u mrekulluan me këtë pabarazi, në kënaqësinë e raportuar seksuale, sidomos pasi që gratë vuanin nga barra e njohur e dyfishtë e punësimit formal dhe punës në shtëpi.
Në kontrast, gratë e Gjermanisë Perendimore pas luftës kishin qëndruar në shtëpi, duke shijuar të gjitha pajisjet e kursimit të punës të prodhuara nga ekonomia kapitaliste e zhurmshme. Por ata bënin më pak seks, dhe seks më pak të kënaqshëm sesa gratë që u duhej të qëndronin në radhë, për një letër higjenike.
Si ta llogarisim këtë aspekt të jetës pas “Perdes së Hekurt” ?
Merrni në konsideratë Ana Durcheva nga Bullgaria. Duke jetuar 43 vite të jetës së saj nën regjimin komunist, ajo shpesh ankohej se marketet e reja të lira e pengonin aftësinë e bullgarëve për të zhvilluar marrëdhënie të shëndetshme dashurore.
Ajo ishte një nënë beqare për disa vite, por ajo insistoi se jeta e saj para vitit 1989 ishte më e kënaqshme sesa ekzistenca stresuese e vajzës së saj, e cila lindi në fund të viteve 1970.
“Ajo vetëm punon dhe punon,” tha ajo, “dhe kur vjen në shtëpi në darkë është shumë e lodhur për t’i qëndruar pranë bashkëshortit. Por nuk ka rëndësi, sepse edhe ai vetë është i lodhur. Ata ulen bashkë përballë televizionit si zombi. Kur isha në moshë të saj unë bëja më shumë qejf.
Kjo ndarje brezash ndërmjet nënave dhe bijave që u rriten në njërën nga anët e vitit 1989, mbështet idenë se gratë kishin jetë më të përmbushura gjatë kohës së komunizmit. Dhe ato e zotëronin këtë cilësi të jetës për shkak se regjimet, e shikonin emancipimin e gruas si thelbësore ndaj shoqërive “socialiste shkencore” të avancuara, ashtu siç ato e shikonin vetë veten.
Edhe pse shtetet komuniste të Evropës Lindore kishin nevojë për punën e grave për të realizuar programet e tyre për industrializim të shpejtë pas Luftës së Dytë Botërore, themeli ideologjik për barazinë mes grave dhe burrave, u drejtua nga August Bebel dhe Friedrich Engels në shekullin e XIX.
Pas marrjes së bolshevikëve, Vladimir Lenin dhe Aleksandra Kollontai realizuan një revolucion seksual, në fillimet e viteve të Bashkimit Sovjetik, ku Kollontai argumentonte se dashuria duhet të lirohet nga konsiderimet ekonomike.
Rusia zgjeroi plotësisht aftësinë e grave në vitin 1917, tri vite përpara SHBA-së. Bolshevikët liberalizuan gjithashtu ligjet e divorcit. Gratë u mobilizuan në forcën e punës dhe u bënë të pavarura nga burrat.
Në Azinë qendrore në vitet 1920, gratë ruse morën pjesë në kryqëzata për lirinë e grave myslimane.
Në vitin 1930, Joseph Stalin ndryshoi shumë nga progresi i hershëm i Bashkimit Sovietik për të drejtat e grave duke nxjerrë jashtë ligjit abortin dhe duke promovuar familjen.
Shumica e femrave të Evropës Perëndimore nuk mund të udhëtonin në Lindje pas fillimit të Luftës së Dytë Botërore apo të lexonin një shtyp të lirë, por socializmi shkencor erdhi me disa përfitime.
“Në fillim të vitit 1952, seksologu Czechoslovak filloi të bënte kërkime për orgazmat e femrave, dhe në 1961 ata mbajtën një konferencë të kushtuar tërësisht ndaj kësaj çështjeje,” thotë Katerina Liskova, një profesoreshë në Universitetin Masaryk në Republikën çeke.
“Aty ata madje diskutuan se burrat duhet të ndajnë përkujdesjen për shtëpinë dhe rritjen e fëmijëve, përndryshe nuk do të kishin seks të mirë.”
Në Varshavë, komunistët investuan burime të mëdha në edukumin dhe trajnimin e gruas duke garantuar punësimin e tyre. Komunitetet e drejtuara nga gratë panë se duhej që djemtë, të riedukoheshin për të pranuar vajzat si partnerë të plota.
Edhe pse vazhdonin pabarazitë gjinore të pagave, dhe edhe pse komunistët kurrë nuk e reformuan plotësisht patriarkinë e brendshme, gratë komuniste shijuan një valë të pavarësisë të cilën femrat në perëndim, vetëm sa e imagjinonin.
Ata nuk kishin nevojë të martoheshin, apo të bënin seks, për para. Shteti socialist u plotësoi nevojat kryesore dhe vendet si Bullgaria, Polonia, Hungaria, Çekosllovakia, dhe Gjermania Lindore angazhuan burime ekstra për t’u ardhur në ndihmë nënave beqare, të divorcuara dhe vejushave.
Me përjashtimet e vërejtura në Rumani, Shqipëri dhe Bashkimin Sovietik të Stalinit, shumicës së vendeve të Evropës Lindore iu garantua liri e edukimit të seksit dhe abortit.
Shkruar nga Kristen R. Ghodsee /The New York Times
