Njerëzit në rreth 80 qytete anembanë Iranit marshuan, bllokuan rrugët dhe sfiduan represionin brutal, ndërsa një lëvizje e madhe proteste hyri në javën e saj të tretë.
Protestuesit kanë marrë thirrjen e tubimit “grua, jetë, liri”, ndërsa disa kanë brohoritur “vdekje diktatorit”, duke iu referuar udhëheqësit të vendit Ali Khamenei.
Janë përhapur gjerësisht në rrjetet sociale edhe videot e grave dhe vajzave që marshojnë nëpër qytete duke valëvitur ose djegur shamitë e tyre, ose në mënyrë sfiduese kthehen në shkolla pa i veshur ato. Madje protesta e palodhur e grave në Iran, po konsiderohet “një revolucion i grave” në atë vend.
Një video vriale në rrjetet sociale zbulon se: “Burime të brendshme kanë konfirmuar se dhe familja e Ayatolla dhe familjet e këshilltarit të tij të lartë janë duke e lënë Iranin. Protestuesit e kanë rritur presionin. Ky është një revolucion i grave”
@kaveh_art History is being made. Power to the people of Iran, especially the brave women. #iran #mahsaamini #history #women ♬ original sound – Kaveh
Policia iraniane – disa thuhet se ishin me rroba civile dhe qëlluan me municion të vërtetë – sulmuan një grup prej rreth 200 protestuesish në një universitet në kryeqytetin Teheran vetëm këtë të dielë (2 tetor).
Lajmet dhe raportet e mediave sociale tregojnë se policët rrethuan kampusin dhe qëlluan mbi studentët e bllokuar në një parking nëntokësor. Dhe ky sulm brutal i policisë erdhi pikërisht pasi lëvizja e protestës është gjithnjë një rritje. Nisur nga kjo duket se protesta po ushtron presion mbi qeverinë e vendit.
Lëvizja, e cila filloi pas vrasjes nga policia të Mahsa Aminit sepse ajo mbante shaminë e saj “në mënyrë të pahijshme”, ka përparuar shumë dhe po ushtron presion mbi shtetin, duke nxitur reagim edhe nga vetë udhëheqësi suprem Ali Khamenei.
Ali Khamenei theu heshtjen të hënën pas 17 ditësh protesta, duke thënë se vdekja e Mahsa Amini ishte zemërthyese, megjithatë në lidhje me protestat ai pretendoi – pa prova- se “trazirat” ishin nxitur nga SHBA dhe Izraeli.
Përpos rastit të rëndë të Mahsa Aminit, kush janë disa nga faktorët e tjerë që kanë nxitur këto protesta në Iran?
Sharif Amozgar, një socialist në Teheran, i tha “Socialist Worker” se lëvizja pasqyronte zemërimin ndaj ligjeve autoritare të shtetit – por edhe zhgënjimin në vitet e krizës ekonomike.
“Vdekja e Mahsa Amini nën paraburgimin e policisë morale ishte një shkëndijë në një fuçi baruti. Shumica e protestuesve janë të rinjtë e klasës së mesme që përballen me një të ardhme të zymtë dhe të pasigurt të sfiduar nga papunësia, rënia e fuqisë blerëse dhe rritja e inflacionit. Kjo situatë e rëndë ekonomike është për shkak se Irani ka përqafuar politika neoliberale që nga fillimi i viteve 1990. Është jashtëzakonisht e vështirë për brezin e ri të fillojë një jetë dhe të sigurojë jetesën në këtë situatë të rëndë të ekonomisë së Iranit. Kështu që protestat u përhapën sepse shoqëria iraniane ka qenë në prag të shpërthimit për të paktën pesë vitet e fundit. Një dekadë e recesionit të gjatë ekonomik dhe arrogancës nga elita politike ndaj një klase të mesme të dëshpëruar dhe një klase punëtore gjithnjë e më militante e ka bërë shpërthimin e tërbimit të njerëzve dhe protestave në rrugë vetëm çështje kohe”- tha ai.
Protestat deri tani i kanë rezistuar edhe dhunës së tmerrshme nga ana e shtetit. Si pasojë e protestave kanë ndërruar jetë qindra persona, dhe qeveria nën presion tashmë, iu ka mbyllur internetin qytetarëve për të ndaluar organizimin dhe komunikimin mes tyre.
Por është edhe mbështetja e gjerë për protestat që e ka vënë qeverinë nën presion:
Gazeta Etala’at, e lidhur me shtetin, i bëri thirrje qeverisë të “tolerojë zërat e opozitës dhe protestës”. Pra, qeveria gjithashtu dëshiron të krijojë një ndarje midis protestuesve dhe infiltrimin nga rebelët dhe “komplotistët” – në mënyrë implicite rivalët e saj SHBA dhe Izraeli.
Dhe në fakt, mbështetja ose dëshira për ndryshim shtrihet përtej radhëve të atyre që i bashkohen protestave.
Disa sondazhe zyrtare publike tregojnë se shumica e popullit iranian, 70 për qind – qofshin fetarë apo laikë – janë kundër mbajtjes së detyrueshme të shamisë. Pra, nuk është një luftë e brendshme mes njerëzve fetarë dhe laikë, por mes shumicës së njerëzve dhe elitës në pushtet. E gjithë kjo nuk ka të bëjë vetëm me shaminë, por edhe me drejtësinë ekonomike dhe lirinë politike.
Edhe ata që mendonin se e kanë rrënjosur pushtetin e tyre absolut në vend, po rrëzohen si pasojë e protestave të vazhdueshme. Populli iranian duket se po ia del nëpërmjet protestave të shporrë qeverinë që dukej e pathyeshme. Por duke u bërë bashkë të gjithë, Irani po jep një shembull të fuqisë dhe pushtetit që kanë protestat për të rrëzuar një qeveri.
