Një prej gurëve më të famshëm dhe më të çmuar në historinë evropiane, “Diamanti Fiorentin”, është gjetur pas më shumë se njëqind vjetësh në një kasafortë banke në Kanada. Zbulimi i këtij thesari prej 137 karatësh, që dikur i përkiste dinastisë perandorake Habsburg, ka tronditur botën e arteve dhe të historisë.
Diamanti, me një ngjyrë të verdhë të artë dhe shkëlqim të rrallë, ishte zhdukur pas rënies së Perandorisë Austro-Hungareze në fund të Luftës së Parë Botërore. Ish-perandori Charles I e kishte dërguar pjesën më të madhe të bizhuterive mbretërore në Zvicër për t’i shpëtuar trazirave politike. Pas vdekjes së tij, perandoresha Zita e Bourbon-Parma u detyrua të largohej nga Evropa dhe u vendos në Kebek të Kanadasë, ku – sipas familjes – ajo ruajti diamantët në një valixhe të vogël kartoni.
Për më shumë se një shekull, fati i “Diamantit Fiorentin” ishte i panjohur, mes thashethemeve për vjedhje apo shkatërrim. Por, pas kërkimeve të fundit të familjes Habsburg, u zbulua se valixhja kishte qëndruar e paprekur në një kasafortë bankare në Montreal që nga vitet ’40.
Pasardhësi Karl von Habsburg-Lothringen deklaroi se gjetja e diamantit është një “çudi historike” dhe një kujtesë e lidhjes së ngushtë mes pasurisë, artit dhe fatit politik të Evropës. Sipas ekspertëve, ky zbulim mund të hapë një kapitull të ri në studimin e trashëgimisë së dinastisë Habsburg.
