Hungaria po “bën histori” duke krijuar ekonominë e parë në botë të përqendruar tek familja. Politika e re parashikon përjashtime të mëdha nga tatimi mbi të ardhurat për nënat, si pjesë e përpjekjeve të qeverisë për të rritur normën e lindshmërisë në vend.
Siç e cilëson edhe kryeministri hungarez Viktor Orban, kjo është ulja më e madhe të taksave në Europë dhe gjithë botën Perëndimore.
Përjashtim i përjetshëm nga tatimi për nënat me dy ose më shumë fëmijë
Sipas kryeministrit hungarez, nënat me një fëmijë do të përjashtohen nga tatimi mbi të ardhurat deri në moshën 30 vjeç. Ndërkohë, nënat me dy ose më shumë fëmijë do të jenë të përjashtuara plotësisht nga tatimi mbi të ardhurat për gjithë jetën. Kjo masë zgjeron politikën ekzistuese që ofron përjashtim të përjetshëm nga tatimi për nënat me katër ose më shumë fëmijë.
Autoritetet hungareze e cilësuan këtë nismë si një “sensacion global” dhe një “kapitull të ri” në historinë ekonomike të vendit. Ky hap përputhet me strategjinë afatgjatë të administratës së Orban për të frenuar rënien e normës së lindshmërisë dhe për të nxitur rritjen e familjeve në Hungari.
Paralelizma me situatën në Shqipëri
Ndryshe nga Hungaria, qeveria shqiptare ka ndërmarrë shumë pak masa për të adresuar rënien e lindshmërisë. Statistikat e fundit nga INSTAT tregojnë se shqiptarët në diasporë kanë norma më të larta lindjesh krahasuar me ata që jetojnë në Shqipëri. Në vitin 2024, lindjet u ulën 5% krahasuar me vitin 2023 dhe 35% krahasuar me vitin 2011, duke shënuar vetëm 22,425 lindje të reja.
Rënia e lindjeve në Shqipëri vjen nga dy faktorë kryesorë: emigrimi i të rinjve dhe kostot gjithnjë e më të larta për familjet e reja. Çmimet e banesave, qiratë, shërbimet shëndetësore dhe tarifat arsimore po rriten më shpejt se pagat, duke e bërë të vështirë mbajtjen e më shumë se një fëmije.
Qeveria shqiptare vendosi bonuse në vitin 2019 (40,000-120,000 lekë për çdo lindje), por 40% e fondeve janë përfituar nga familjet me fëmijë të lindur jashtë vendit. Vendet pritëse ofrojnë politika më mbështetëse për familjet, duke përfshirë rimbursime për çerdhet dhe pagesa periodike për fëmijët.
Nisur nga shembulli i vendeve të tjera, Shqipëria e ka urgjentisht të nevojshme të shtojë masat për të parandaluar rënien e lindshmërisë në vend, si dhe lehtësirat për rritjen e familjes./Reforma
