Tre ditë pas protestës masive të 85,000 banorëve të zonës Thumanë-Kashar, pasojat ekonomike të ndërtimit të autostradës vazhdojnë të jenë në qendër të vëmendjes. Protesta e 16 gushtit pranë ish-rrethrrotullimit të Thumanës nxori në pah një realitet të hidhur: një projekt infrastrukturor i menduar për zhvillim po rezulton në izolim dhe asfiksim ekonomik për komunitetet lokale.
Ndikimi ekonomik në zonë ka qenë i konsiderueshëm dhe kryesisht negativ. Ajo që dikur ishte një komunitet me ekonomi të gjallë lokale, tani po përballet me sfida të mëdha. Bizneset që për vite me radhë kanë shërbyer si shtylla kurrizore e ekonomisë së zonës, tani gjenden në buzë të falimentimit.
Dyqanet e vogla ushqimore në Fushë-Krujë raportojnë rënie drastike të klientelës. Pronarët e këtyre bizneseve shprehen se numri i klientëve ka rënë ndjeshëm që nga ndërtimi i autostradës, duke vënë në pikëpyetje vetë ekzistencën e tyre.
Në të gjithë zonën, nga Thumana në Kashar, bizneset po mbyllen me ritme alarmante. Restorantet që dikur ishin të populluara me udhëtarë, tani qëndrojnë bosh. Pompat e benzinës, dikur qendra aktiviteti, tani janë kthyer në struktura të pajetë, dëshmitare të një trafiku që kalon pa ndaluar.
Fermerët e zonës përballen me vështirësi të mëdha në transportimin e produkteve të tyre në tregje. Shumë prej tyre raportojnë se autostrada i ka izoluar plotësisht, duke i lënë pa mundësi efektive për të shitur prodhimet e tyre. Kjo situatë po rrezikon seriozisht të ardhmen e bujqësisë në zonë.
Problemet e aksesit për banorët janë bërë barriera të pakapërcyeshme. Autostrada, e projektuar për të lidhur qytete, ironikisht, ka shkëputur lidhjet e komuniteteve lokale. Mungesa e hyrje-daljeve të mjaftueshme ka krijuar një situatë ku banorët shohin makinat duke kaluar me shpejtësi pranë shtëpive të tyre, por nuk kanë asnjë mundësi për t’u bashkuar me atë rrjedhë trafiku.
Punëtorët e zonës raportojnë rritje të konsiderueshme të kohës dhe kostos së udhëtimit për në punë. Shumë prej tyre tani përballen me udhëtime që zgjasin dy herë më shumë se më parë, duke ndikuar negativisht në cilësinë e jetës së tyre dhe duke rritur kostot e jetesës.
Kjo situatë ka krijuar një efekt domino në ekonominë lokale. Me rritjen e kohës dhe kostos së udhëtimit, shumë punëtorë po shohin vende pune që dikur ishin të arritshme, tani po bëhen gjithnjë e më të pamundura. Kjo, nga ana tjetër, po ul fuqinë blerëse në zonë, duke goditur më tej bizneset lokale.
Ndërsa bizneset luftojnë për mbijetesë, komuniteti po përjeton një ndryshim dramatik demografik. Raportohet se të rinjtë po largohen në numër të madh në kërkim të mundësive më të mira në qytete të mëdha ose jashtë vendit. Kjo po lë pas një komunitet gjithnjë e më të plakur dhe më pak të aftë për t’u përballur me sfidat ekonomike.
Tarifa e lartë e autostradës prej 2.1 euro për çdo kalim është bërë një barrë shtesë për një komunitet tashmë të rënduar ekonomikisht. Shumë banorë raportojnë se thjesht nuk mund ta përballojnë përdorimin e rregullt të rrugës. Kjo ka krijuar një situatë paradoksale ku një infrastrukturë e ndërtuar për të lehtësuar lëvizjen, në fakt po e kufizon atë.
Ndikimi i kësaj situate shkon përtej aspektit thjesht ekonomik. Komuniteti po përjeton një ndjenjë të thellë izolimi dhe braktisje. Banorët raportojnë se ndihen të harruar dhe të lënë pas dore nga një qeveri që supozohet t’i shërbente.
Kjo ndjenjë izolimi po ndikon edhe në shërbimet bazë. Shkollat raportojnë vështirësi në gjetjen e mësuesve që janë të gatshëm të udhëtojnë në zonë. Qendrat shëndetësore po luftojnë për të siguruar personel mjekësor. Në një rrethanë ironike, një projekt që duhej të përmirësonte jetën e banorëve, po e bën më të vështirë aksesin në shërbimet themelore.
Përballë kësaj situate, banorët u ngritën në protestë më 16 gusht. Kërkesat e tyre ishin të qarta:
- Ndërtimi i hyrje-daljeve të mjaftueshme për të siguruar akses në autostradë për komunitetet lokale.
- Rishikim i tarifës së përdorimit të autostradës, me një sistem të diferencuar për banorët lokalë.
- Kompensim i drejtë për bizneset që janë dëmtuar nga ndërtimi i autostradës.
- Krijimi i një plani të integruar zhvillimi ekonomik për zonën, që merr parasysh nevojat reale të komunitetit.
Tre ditë pas protestës, banorët vazhdojnë të presin një përgjigje nga autoritetet. Ata kërkojnë një zgjidhje që jo vetëm të riparojë dëmin e shkaktuar, por edhe të hapë rrugën për një të ardhme më të ndritur për komunitetin e tyre.
Pyetja që mbetet është: A do të sjellë kjo protestë ndryshimin e kërkuar? Apo do të mbetet thjesht një tjetër thirrje e padëgjuar, e destinuar të shuhet në heshtjen e një autostrade që kaloi mbi ëndrrat dhe shpresat e një komuniteti të tërë?
Vetëm koha do ta tregojë. Por për banorët e Thumanë-Kasharit, koha po mbaron. Çdo ditë që kalon pa një zgjidhje është një ditë më afër kolapsit total ekonomik për këtë zonë dikur të gjallë.
Ndërsa autostrada vazhdon të qëndrojë aty, një simbol i zhvillimit për disa dhe i izolimit për të tjerët, banorët e Thumanë-Kasharit vazhdojnë të shpresojnë. Shpresojnë që një ditë, kjo rrugë që sot i ndan, do të bëhet një urë që i lidh me pjesën tjetër të vendit dhe me një të ardhme më të mirë.
Por deri atëherë, lufta e tyre vazhdon. Një luftë për dinjitet, për drejtësi ekonomike, dhe mbi të gjitha, për të drejtën për të jetuar dhe punuar në tokën që kanë quajtur shtëpi për breza të tërë.
