Çmimi Nobel në Fiziologji dhe Mjekësi i ka shkuar suedezit Svante Paabo për punën e tij mbi evolucionin njerëzor. Komiteti i Çmimit tha se ai arriti detyrën në dukje të pamundur për të thyer kodin gjenetik të një prej paraardhësve tanë të zhdukur – Neandertalit.
Ai kreu gjithashtu veprën “sensacionale” të zbulimit të paraardhësit të panjohur më parë – Denisovans.
Puna e tij ndihmoi në eksplorimin e historisë sonë evolucionare dhe mënyrën se si njerëzit u përhapën nëpër planet. Puna e gjenetistit suedez hyn në thelbin e disa prej pyetjeve më themelore – nga vijmë dhe çfarë na lejoi ne, Homo sapiens, të kishim sukses ndërsa të paraardhësit tanë u zhdukën.
Në vitet 1990, kërkimet mbi përpunimin e kodit gjenetik të njeriut po zhvilloheshin me ritëm. Por kjo mbështetej në mostrat e freskëta të ADN-së së pacenuar.
Interesi i Prof Paabo ishte në materialin gjenetik të vjetër dhe të kontaminuar nga paraardhësit tanë. Shumë menduan se ishte një sfidë e pamundur. Por ai ishte, për herë të parë, në gjendje të renditte ADN-në nga një copë kocke 40,000-vjeçare.
Këto rezultate treguan se Neandertalët – të cilët kryesisht jetonin në Evropë dhe Azinë Perëndimore – ishin të ndryshëm nga njerëzit e sotëm dhe shimpanzetë. Puna e tij u fokusua tek homininët – grupi i njerëzve modernë që përfshin ne, Homo sapiens , por edhe të paraadhësit tanë.
“Duke zbuluar dallimet gjenetike që dallojnë të gjithë njerëzit e gjallë nga homininët e zhdukur, zbulimet e tij ofrojnë bazën për të eksploruar atë që na bën neve në mënyrë unike njerëzore”, tha komiteti Nobel.
Say good morning to our new medicine laureate Svante Pääbo!
Pääbo received the news while enjoying a cup of coffee. After the shock wore off, one of the first things he wondered was if he could share the news with his wife, Linda.
Photo: Linda Vigilant pic.twitter.com/l27hnzojaL
— The Nobel Prize (@NobelPrize) October 3, 2022
Krahasimet e mëtejshme midis ADN-së së Neandertalit dhe njerëzve nga e gjithë bota treguan se ADN-ja e tyre ishte më e afërt me njerëzit që vinin nga Evropa ose Azia.
Kjo na tregon se Homo sapiens kishte fëmijë me Neandertalët pas migrimit nga Afrika rreth 70,000 vjet më parë.
Dhe ju ende mund ta shihni trashëgiminë e kësaj sot. Rreth 1-4% e ADN-së moderne njerëzore vjen nga të paraadhësit tanë neandertal dhe kjo madje ndikon në aftësinë e trupit tonë për t’iu përgjigjur infeksionit.
