Studiuesit kanë rinovuar qelizat e lëkurës së një gruaje 53-vjeçare, kështu që ato janë ekuivalente me ato të një 23-vjeçareje.
Shkencëtarët në Cambridge besojnë se ata mund të bëjnë të njëjtën gjë edhe me indet e tjera në trup.
Qëllimi përfundimtar është të zhvillohen trajtime për sëmundjet e lidhura me moshën si diabeti, sëmundjet e zemrës dhe çrregullimet neurologjike.
Teknologjia është ndërtuar mbi teknikat e përdorura për të krijuar delen e klonuar Dolly më shumë se 25 vjet më parë.
Kreu i ekipit, Profesori Wolf Reik, i Institutit Babraham në Cambridge, tha për “BBC News” se ai shpresonte që teknika të mund të përdoret përfundimisht për t’i mbajtur njerëzit më të shëndetshëm për më gjatë ndërsa rriten në moshë.
“Ne kemi ëndërruar për këtë lloj gjëje. Shumë sëmundje të zakonshme përkeqësohen me kalimin e moshës dhe ta mendosh që t’i ndihmosh njerëzit në këtë mënyrë është super emocionuese,” tha ai.
Profesori Reik theksoi megjithatë se puna, e cila është publikuar në revistën “eLife”, ishte në një fazë shumë të hershme. Ai tha se kishte disa çështje shkencore për të ‘kapërcyer’ përpara se të mund të zhvendosej nga laboratori i tij në klinikë. Por ai tha se demonstrimi për herë të parë se rinovimi i qelizave është i mundur ishte një hap i madh.
Origjina e teknikës buron nga vitet 1990, kur studiuesit në “Institutin Roslin” jashtë Edinburgut zhvilluan një metodë për të kthyer një qelizë të gjendrës së qumështit të marrë nga një dele në një embrion. Ajo çoi në krijimin e deleve të klonuara Dolly.
Qëllimi i ekipit të Roslin nuk ishte të krijonte klone delesh apo njerëzish, por të përdorte teknikën për të krijuar të ashtuquajturat qeliza burimore embrionale njerëzore. Ata shpresonin se këto qeliza mund të rriteshin në inde specifike, si muskujt, kërc dhe qelizat nervore për të zëvendësuar pjesët e konsumuara të trupit.
Teknika Dolly u bë më e thjeshtë në vitin 2006 nga Prof Shinya Yamanaka, atëherë në Universitetin e Kiotos. Metoda e re, e quajtur IPS, përfshinte shtimin e kimikateve në qelizat e të rriturve për rreth 50 ditë. Kjo rezultoi në ndryshime gjenetike që i kthyen qelizat e rritura në qeliza staminale.
Si në teknikat Dolly ashtu edhe në IPS, qelizat burimore të krijuara duhet të ri-rriten në qelizat dhe indet që pacienti kërkon. Kjo ka rezultuar e vështirë dhe megjithë përpjekjet e dekadave, përdorimi i qelizave staminale për trajtimin e sëmundjeve është aktualisht jashtëzakonisht i kufizuar.
Ekipi i Prof Reik përdori teknikën IPS në qelizat e lëkurës 53-vjeçare. Por ata e shkurtuan banjën kimike nga 50 ditë në rreth 12. Dr Dilgeet Gill u habit kur zbuloi se qelizat nuk ishin shndërruar në qeliza burimore embrionale – por ishin rinovuar në qeliza të lëkurës që dukeshin dhe silleshin sikur vinin nga një 23- vjeç.
Ai tha: “Më kujtohet dita kur mora rezultatet dhe nuk besoja se disa nga qelizat ishin 30 vjet më të reja se sa duhej të ishin. Ishte një ditë shumë emocionuese!”
Teknika nuk mund të përkthehet menjëherë në klinikë, sepse metoda IPS rrit rrezikun e kancerit. Por Prof Reik ishte i bindur se tani dihej se ishte e mundur të rinovoheshin qelizat, ekipi i tij mund të gjente një metodë alternative, më të sigurt.
“Qëllimi afatgjatë është të zgjasë jetëgjatësinë e shëndetit të njeriut, në mënyrë që njerëzit të mund të plaken në një mënyrë më të shëndetshme,” tha ai.
Prof Reik thotë se disa nga aplikimet e para mund të jenë zhvillimi i ilaçeve për rinovimin e lëkurës tek njerëzit e moshuar në pjesët e trupit ku ata janë prerë ose djegur – si një mënyrë për të përshpejtuar shërimin. Studiuesit kanë demonstruar se kjo është e mundur në parim duke treguar se qelizat e tyre të rinovuara të lëkurës lëvizin më shpejt në eksperimentet që simulojnë një plagë.
Hapi tjetër është të shihet nëse teknologjia do të funksionojë në inde të tjera si muskujt, mëlçia dhe qelizat e gjakut.
Profesoresha Melanie Welham, e cila është kryetarja ekzekutive e “Këshillit të Kërkimit të Bioteknologjisë dhe Shkencave Biologjike”, i cili pjesërisht financoi kërkimin që çoi në delen Dolly, i tha “BBC News” se përfitimet klinike të ngecura prej kohësh të teknologjisë mund të mos jenë aq larg. .
“Nëse qasje të ngjashme ose terapi të reja mund të rinovojnë qelizat imune, të cilat ne e dimë se bëhen më pak të përgjegjshme me kalimin e moshës, atëherë në të ardhmen mund të jetë e mundur të rritet reagimi i njerëzve ndaj vaksinimit, si dhe aftësia e tyre për të luftuar infeksionet.”
Pyetja kryesore është nëse përpjekjet kërkimore në këtë fushë do të çonin në një metodë të rigjenerimit të të gjithë trupit, një eliksir rinie apo një pilulë kundër plakjes. Prof Reik tha se kjo ide nuk ishte plotësisht e largët.
“Teknika është aplikuar tek minjtë e modifikuar gjenetikisht dhe ka disa shenja përtëritjeje. Një studim tregoi shenja të një pankreasi të rinovuar, i cili është interesant për potencialin e tij për të trajtuar diabetin.”
Por Prof Robin Lovell-Badge, i Institutit Crick në Londër, beson se pengesat shkencore midis rezultatit të Prof Reik në laborator dhe madje edhe aplikimeve më të thjeshta klinike janë të konsiderueshme. Ai as nuk mendon se do të jetë një proces i parëndësishëm përkthimi i procesit të përtëritjes në lloje të tjera të indeve ose në të vërtetë një pilulë kundër plakjes.
”Nëse gjeni kimikate të tjera për të bërë të njëjtën gjë, atëherë kjo do të ishte mirë, por ato mund të jenë po aq të këqija. Pra, është ambicioze të mendosh se do t’i gjesh lehtësisht këto kimikate dhe se ato do të jenë më të sigurta.
”Është gjithashtu mjaft e mundur që lloje të tjera qelizash do të kërkojnë kushte të ndryshme që mund të jenë të vështira për t’u kontrolluar. Dhe nëse do ta bënit me të gjithë trupin në mënyrë të sigurt, do të ishte kaq e largët, saqë do të mendoja se do të ishte një spekulim i pastër.”
/Iconstyle.al
